1954 yılında, Aydın’da pamuk ekimi önceki yıla nazaran az olmuştur. Pamuk ekilen alan Nazilli’de nispeten az olmakla beraber diğer ilçelerde ve Aydın merkezinde de böyledir. Aydın’da pamuk ekilen alan 1954 yılında geçen yıla oranla % 25-50 eksik kalmıştır. Bu duruma havaları yağışlı gitmesi sonucunda körpe fide ekme mecburiyetinde kalınması olduğu kadar, çiftçinin kredi ihtiyacının tam olarak sağlanamaması ve önceki yılın pamuk fiyatları da sebep olmuştur. Örneğin Söke’de tarım kredi kooperatifi ortaklarının geçen yıldan devreden borç miktarının 700. 000 lira olduğu, borçlu üreticiye bu tabiatıyla yeni kredi açılamadığı, açılsa da bunun ihtiyacı karşılayacak miktarda olmadığı söylenmiş ve bu durumun hemen her ilçede böyle olduğu belirtilmiştir. Fiyat konusuna gelince, Satış Kooperatif ortakları ekspertize işlerinden çok şikâyet etmiş, serbest üretici ise malını satmak durumunda olduğu kampanya başlangıcında tedbir alınmamasının bedelini ödemiştir. Üretim dönüm başına 180-200 ve ortalama 125-130 kilo olmuştur. Ekim işinin fazla miktarda körpe olmasının rekolteye etki ettiği görülmekle birlikte üretimin geç kalınarak yağmur mevsiminden önce bitirilmemesi bu durumun sebeplerinden birisi olduğu kabul edilmiştir (1).
1954 yılının Temmuz ayı incirin dış piyasalara satış zamanı olmasına rağmen, dış pazarlardan alivre satış için teklif gelmemiştir. Bölgenin başlıca döviz kaynaklarından biri olan incirin durumu bu yıl üreticiyi endişelendirmiştir. Tariş Genel Müdürü Şevket Kaya’nın incir birliği kongre kararıyla Ankara’ya bu durumu iletmesinden de bir sonuç alınamamıştır. Dolayısıyla diğer mahsullere verilecek olan primin incire verilmeyeceği bildirilmiştir(2).
15 Ekim 1955 tarihinde DP’nin Genel Kongresi toplanmıştır. Kongrede Adnan Menderes, yeniden genel başkanlığa seçilmiş, 19’ların da ihracı onaylanmıştır. DP Kongresi ardından yapılan belediye seçimlerinden çıkan sonuçlardan dolayı parti içi huzursuzluk yeniden başlamıştır. Belediye seçimlerine CHP ve CMP katılmamış, bu nedenle seçimler sönük geçmiştir. Buna rağmen DP bazı yerlerde belediyeleri bağımsız adaylara veya o dönemin küçük partilerinden biri olan Köylü Partisi’ne kaptırmıştır. Bu durum seçimlerden hemen sonra toplanan DP Meclis Grubu toplantısına yansımıştır. Toplantıda Menderes ağır eleştirilere maruz kalmıştır. Toplantı sonunda Menderes’e şartlı güvenoyu verilmiştir. Bu şart, bütün bakanların çekilmesidir. Grupta yaşanan gelişmeler üzerine Adnan Menderes başbakanlıktan istifa etmiştir. Celal Bayar kabineyi kurma görevini tekrar Menderes’e vermiştir (3).
Bu dönemde var olan bazı kurumlara ek olarak Makine Kimya Enstitüsü Kurumu, Denizcilik Bankası, Et ve Balık Kurumu, Türkiye Çimento Sanayi Anonim Şirketi, Azot Sanayi Ticaret Anonim Şirketi, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, T.C. Turizm Bankası, Yem Sanayi Anonim Şirketi, Ereğli Demir Çelik Fabrikaları, Devlet Malzeme Ofisi, Türkiye Demir Çelik Fabrikaları gibi önemli kuruluşlar eklenmiştir. Ayrıca daha önce kurulan Posta, Telgraf ve Telefon İşletmeleri Genel Müdürlüğü de bir kamu iktisadî kuruluşu haline getirilmiştir. Bu gelişmeler sonucunda; Kamu İktisadî Kuruluşlarının (KİT) toplam yatırımlar içindeki payı 1950 yılında 91,8 TL ile % 9,1 iken, bu oran 1960 yılında 1.393.3 ile % 17,9’a yükselmiştir66. Bu kuruluşların millî gelire yaptıkları katkı ise 1950 yılında % 9,5 iken, bu oranda 1960 yılında %10,8 ‘e çıkmıştır (4).
(1):“İlimizde Pamuk Ekimi”, Aydın, 26 Haziran 1954, s. 1. Bkz.Yılmaz,agt.s 126..
(2): “İncire Prim Verilmiyor”, Aydın, 14 Temmuz 1954, s. 1 Bkz. Yılmaz,agt.s 135.
(3): Yılmaz,a.g.t.s 25.
(4): Yüksel Ülken, Atatürk ve İktisat, İş Bankası Yay., Ankara, 1984, s. 240
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.