İNCİRCİLİKTE İLEĞİN GEREKLİLİĞİ

İleğin ne olduğunu Aydın halkı gayet iyi bilir. Amacımız ilek hakkında ders vermek değil.

Ancak Aydın tarımı içinde bir “ilek sorunu “ mevcuttur. Bu sorunun çözümü hala bulunamamıştır.

Dünkü yazımızda ileğin Aydın ve incir üreticileri için ekonomik açıdan ne derece gerekli olduğunu belirtmiştim.

Bugün ise sağlıklı ileğin oluşumu ve özellikleri ile yazımızı sürdüreceğiz.Çünkü sağlıklı ilek olmadan kaliteli sarı lop incir elde etmek mümkün değildir.Bu da iç piyasada satış ve yurt dışına ihracatta bir engeldir. Para kaybıdır. Milli ekonominin yara alması, incir pazarlarında kayıp demektir.

Gelelim ileğin hayat hikayesine:

İlek, şubat-mart aylarında sürgünün ucuna yakın olan çiçek gözlerinden doğar. Bu zaman emziklerin üzerinde kış ürünü olan boğa meyveleri bulunur. Nisana doğru veya nisan içinde boğalar dökülerek emzikler üzerinde yalnız ilekler kalır. İleklerde gal çiçekleri nisana doğru olgunlaşır. Meyvenin asıl olgunlaşması haziran ayına rastlar ve bu zaman ileklerin içerisindeki erkek çiçekler de olgunlaşmış hale gelir.

Erkek incirlerin en zengin meyve ürününü ilekler teşkil eder ve içlerinde en fazla gal çiçeği ve bol çiçek tozu taşıyan erkek çiçekler bulunur (En az 169 gal çiçeği ile 39 erkek ve en fazla 1350 gal çiçeği ile 220 erkek çiçek). Gal ve erkek çiçekler arasındaki orantı incir çeşidine göre 2/1 – 10/1 olarak bulunmuş olup 8/1 oranı iyi bir dölleme için normal sayılmaktadır. Dişi kültür incirlerimizin döllenmesi için kullanılan erkek incir meyveleri, işte bu ilkbahar ürününü teşkil eden ve içlerinde ilek arıcığı bulunan ilek meyveleridir.

Dişi incirlerde de, erkek incirlerde olduğu gibi, her yıl üç seri meyve gözü oluşur. Birinci meyve gözü serisinden yellop veya ilkbahar ürünü; ikinci meyve gözü serisinden iyilop veya yaz ürünü (ana ürün); üçüncü meyve gözü serisinden de sonlop veya güz ürünü meydana gelir.

Yellop (İlkbahar Ürünü), mart-nisan ayları içinde emziklerin uç kısımlarındaki ve daha aşağılardaki çiçek gözlerinden meydana gelir. Bu meyve ürünü, kurutmalık ürünlerde, genel olarak olgunlaşmadan önce dökülür. Bu nedenle yellop meyvesi adını almıştır. Bazı tip incirlerde bu ürünün de bir kısım meyvelerinin haziran ayında olgunlaştığı ve yenebilecek bir duruma geldiği görülür. Bu gibi meyveler partenokarp olarak oluşur ve bu yüzden daha çok partenokarpiye eğilimi olan kuvvetli ağaçlar üzerinde görülür. Ağaçlar üzerinde tek tük meydana gelen bu gibi meyvelerin pazar değeri olmayıp bahçe sahipleri tarafından tüketilir. Birçok taze yemeklik çeşitlerde ise (beyaz orak, siyah orak, vb.) bunlar esas ürünün birinci partisini temsil eder.

İyilop (Ana ürün); o yılın sürgünleri üzerinde, yaprak koltuklarında beliren çiçek gözlerinden meydana gelir. Bazı durumlarda iki yıllık sürgünlerin alt kısımlarındaki çiçek gözlerinden veya 3-4 yaşlı dallar üzerinde uyur çiçek gözlerinden ve iyilop meyvelerinin doğuşu görülürse de, dalların bu yapraksız kısımlarından doğan meyveler kavruk ve ufak olduklarından tercih edilmezler. Çiçeklerin doğuşu, nisan sonlarında veya mayıs içerisinde başlar. Çiçeklerin doğuşu ile ilek atımı, yani dişi çiçeklerin olgunlaşması arasında 35-40 gün geçer. Haziran ayı içerisinde dişi çiçekler döllenebilecek olgunluğa erişir ve bu zaman meyveler fındık büyüklüğünde olur. Bundan 40-45 gün sonra da meyvelere ilk ben düşer ve asıl meyvelerin olgunlaşması ağustos-ekim ayları içerisinde meydana gelir.

İyilop ürünü, kurutmalık incirlerimizin asıl ekonomik değeri olan ana ürününü teşkil eder ve olgun meyvelerinin hasadı, çeşitlere göre bir, iki ay sürer.