Bizde henüz bulunmayan “Arazi Bankacılığı” batı ülkelerinde nasıl kuruldu ve ilgili kesimlerin bu oluşuma yaklaşımları nasıldır?
“Arazi bankacılığı sistemi, dört aşamada kurulmaktadır Bu aşamalar sırasıyla; analiz, tasarım, kuruluş ve uygulama şeklindedir(van Holst, 2015).”
• Analiz: Arazi bankacılığı sisteminin kurulmasında ilk aşama analiz aşamadır. Bu aşamada, arazi yapıları, parsel büyüklüğü, işletme büyüklüğü, işletme tipi gibi yapısal durumun ortaya konulması, arazi reformu, arazi alımına ilişkin kısıtlamalar ve miras yönetmelikleri gibi kurumsal ve hukuki yapının ortaya konulması ile teknolojik altyapı ve kadastro durumu yeterliliği gibi mevcut durumun analiz edilerek belirlendiği aşamasıdır.
• Tasarım: Arazi bankasının piyasa içerisinde nasıl yer alacağının belirlenmesi, önemli bir aşamadır. Arazi bankacılığı piyasa içerisinde teşvik edici, yönlendirici veya tamamlayıcı unsur olarak yer alabilir. Ayrıca piyasadan arazi edinme, yönetme ve transfer etme gibi müdahale aracını seçme, kamu veya özel araziler gibi hedef kitlenin seçilmesi, bu aşamada gerçekleşmektedir.
• Kuruluş: Bu aşamada arazi bankacılığı sisteminin organizasyon yapısı seçilir, yasal çerçevesi hazırlanır, bütçe ve mali hükümleri planlanır, kurumsal koordinasyonu sağlanır, izleme ve denetleme mekanizması kurulur.
• Uygulama: Son aşamada ise arazi bankası için gerekli insan kaynağı temin edilir, uygulama süreci gerçekleştirilir, gerekli teknolojik ve iletişim araçları sağlanır, yayım-eğitim aracılığıyla gerekli öğrenme sağlanır.
“Arazi bankacılığı, şehir yönetiminin arazi geliştirme sürecine katılım mekanizması olarak ilk kez 1890’ların sonunda Hollanda'nın Amsterdam kentinde başlatılmıştır. Daha sonra İsveç (1904), Kanada (1950) ve Fransa (1958) gibi bazı batı ülkeleri tarafından da benimsenmiş olan arazi bankacılığı (Huang, 2007), günümüzde birçok ülkede önemli işlevlere sahip olarak varlığını sürdürmektedir.”
“Avrupa'da ise arazi bankacılığından, tarım arazilerinin parçalanmasının önlenmesi (Huang, 2007) ve tarım işletmelerinin iyileştirilmesi ve geliştirilmesi amacıyla yararlanılmaktadır.”
“ ABD, Çin ve Avrupa ülkeleri gibi ülkeler arazi bankacılığını tarım sektörüne entegre ederek, tarımsal yapıyı iyileştirme yoluna gitmişlerdir. Her ülkenin tarımsal problemleri farklılaştığından dolayı, arazi bankacılığı yaklaşımları da farklılaşmaktadır.”
“Afrika'da kamu tarafından yürütülen bir arazi bankacılığı kurumu aracılığıyla; kaynakların dengesiz dağılımı, yerel aşırı nüfus, işsizlik ve sosyal problemlerin çözümlenmesi için araziler yeniden düzenlenmektedir.”
“Hindistan ve Bangladeş de dâhil olmak üzere bazı Güney Asya ülkelerinde de hâlihazırda arazi bankacılığına yönelik politikalar uygulanmaktadır (UNESCAP, 2007).”
“Gana’da arazi bankacılığı sistemini araştırmış ve arazi bankacılığının en önemli görevinin, büyük yatırımcılara arazi tahsisi sağlaması olarak ortaya koymuştur.”
Ya uygulamalar?
“Fransa’da arazi bankacılığı sistemi özel şirketler (SAFER) aracılığıyla sürdürülürken, İspanya’da kamu kurumu olarak varlığını devam ettirmektedir. Almanya’da ise eyalet bazında değişikler söz konusudur. Aynı zamanda Hollanda ve Fransa gibi ülkelerde toplulaştırma çalışmaları arazi bankacılığı sistemiyle bütünleşmiş şekilde yapılmaktayken, Almanya ve Belçika gibi ülkelerde altyapı yatırımları için kamulaştırma yoluyla arazi edinimi ön plana çıkmaktadır.”
Bizde de böyle bir sisteme ihtiyaç mevcut mu?
Sizce?
Kaynak: Başer-Bozoğlu.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.