Çözüm ve Öneriler;
Türkiye Selçuklu ve Beylikler döneminden beri en önemli zeytin üreticisi ülkelerden biri olmasına rağmen, halen yurtdışı pazarlarda hak ettiği konuma oturamamıştır. Verim düşüklüğü, yetersiz tarımsal destekler, var/yok yılları arasındaki orantısızlık ve diğer etmenlerin yarattığı olumsuzluklar Türkiye’nin zeytinyağı ihracatını olumsuz yönde etkilemektedir. Yukarıda belirttiğimiz bazı sorunlara yönelik önlemler alınmaya başlanmışsa da kısa vadede sorunların devam edeceği de bir gerçektir. İşte bu noktada ihracat sürecinde meydana gelen bazı değişiklikler Türkiye için uluslararası zeytinyağı piyasasında daha iyi konumda olmasını sağlayacak fırsatlar olarak karşımıza çıkmaktadır.
Zeytincilik sektörünün desteklenmesi ile birlikte, bu sektöre yatırım yapan şirket sayısı artmış, bu da sektörün gelişmesine katkıda bulunmuştur. Türkiye’de zeytin ve zeytinyağı üretimi yapan işletmeler ele alındığında, son yıllarda sektöre yönelik yatırımların artış gösterdiği, buna bağlı olarak işleme kapasitelerinde artış kaydedildiği ve birçok işletmenin modernize edildiği gözlenmektedir.
Ancak alınan tedbirler bir paket içinde çok yönlü ve bir bütün olarak alınmaması, bakanlıklar ve kurumlar arasındaki eş güdüm eksikliği göze çarpmaktadır. Bu düzensizlik ise üretim –ihracat çizgisinde tüm yasa, genelge ve tedbirlerin bir bütünlük içinde ve uyumlu bir sistem olmasını engellemektedir.
Teşvikler ve diğer tedbirler. Ambalajlı zeytin ve zeytinyağı ihracatında uygulanan teşvikler süreklilik ve belli standartları taşımamakta, AB'nin uyguladığı teşviklerin çok altında kalmakta, Türk üreticisi ve işletmesinin rekabet gücü azalmakta, az kar veya zarar olgularından dolayı işletmeler sürekli olarak modernleşememektedir. Diğer zeytinci ülkeler düzeyine uygun veya daha yüksek teşvikler getirilmelidir.
Devlet tarafından zeytin üreticisine ödenen prim kayıt altına almakta kazanılan vergi ödenen primi fazlasıyla karşılamaktadır: Zeytin üreticisinin bu bakımdan desteklenmesi gerekmektedir.
Tanıtım. Dış piyasada ve ithalatçı ülkelerde Türk zeytin zeytinyağının varlığının tanıtılması gerekmektedir. Bilhassa AB dışında en büyük ithalatçı ülke olan ABD, Avustralya, Çin ve Japonya'da Türk zeytin zeytinyağları ve markalarına yönelik güçlü bir imaj yaratılmalıdır. Bu konudaki çalışmalar arasına yeni pazar arayışlarının da ele alınması ve Devlet tarafından desteklenmesi gerekmektedir.
Türkiye zeytin ihracatının %83’ünü dört ülkeye gerçekleştirmektedir. Bu itibarla, zeytin ihraç pazarlarımızın çeşitlendirilmesi, Çin başta olmak üzere yeni pazarlar aranmalıdır.
İhracatımızın en büyük sorunlarından birisi de zeytinyağını pazarlamada ambalajlama şeklimizdir. Hala ihracatta dökme zeytinyağı yüzde 75,varilli ihracat yüzde 14,kutulu ihracat ise yüzde 11 yer tutmakta bu ihracat şekli de Türkiye’den çok, başta İtalya olmak üzere ithalatçı görünümündeki AB ‘ye mamul mal ihraç eden ülkelere yaramakta, Türk zeytinyağları İtalyan zeytinyağı gibi diğer AB ülkelerine sunulmaktadır.
İhracat imkanlarının geliştirilebilmesi için farklı ülkelere yönelik işleme tekniklerinin uygulamaya konulması, AB ile ABD gibi büyük pazarların damak zevkine uygun sofralık zeytin işlemesi konusunda gerekli teknolojik ve yapısal dönüşümlerin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Gene ihracat yapmadan önce hangi ülkeye, hangi yollardan ihracat yapılacağı tespit edilmelidir. Bu yollar çoğunlukla oteller, süpermarketler, restoranlar olmaktadır. Bunun için zeytin ve zeytinyağının hangi çeşit ve lezzette olacağı önceden belirlenmelidir. İşletmelerin ihracata uygun mamulleri üretmeleri teşvik edilmelidir.
Bol ve az mahsullü yıllarda zeytin üreticisi üzerindeki olumsuz etkileri kaldırmak, istikrarlı ve düzenli fiyat teşekkülünü sağlamak, dış pazarlarda devamlılık arz etmek ulusal bir zeytinyağı stoklama kurumu kurulması gereklidir. Türkiye Yağ Kurumu kurulması. Ülkemiz tüm yağından sorumlu olacak ve yağ politikasını yönetecek bir kuruma büyük ihtiyaç vardır. Kurulacak ulusal stoklama müessesesi de bu kuruluşun bünyesi içinde olacaktır.
Zeytini üreticiden alıp yeniden paketleyecek İşletmeler tarafından, hangi ambalajla, hangi lezzette, hangi ürünün satılacağının tespit edilmesi ve bu doğrultuda ön çalışma yapılması gerekmektedir.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.