Bu yazı dizimizde hükümetlerin tarıma yaklaşımını ele alırken, yaklaşım tarzı ve biçiminden siyasetin ve çiftçinin ne kazanıp ne kaybettiğini, hükümetlerin tarım politikalarını nasıl belirlediklerini ve sonuçlarını ele alacağız.
Bu konuda yapılmış önemli bir araştırma 2013 yılında TZOB (Türkiye Ziraat Odaları Birliği) yayını olarak basılmış ve yazarları Sayın Fethi Acar ve Dr. Fazıl Aydın olan “Hükümet Programları ve Kalkınma Planlarında Tarım” adlı eserdir. Yazı dizimizde bu eserden sık sık alıntılar da yapacağız.
TBMM’nin kurulması ile ilk hükümetlere “İcra Vekilleri Heyeti” adı verilmiştir.1920 23 Nisan’ında başlayan ve başkanlıklarını Mustafa Kemal Paşa, Fevzi Çakmak Paşa, Rauf Orbay ve Fethi Okyar’ın yaptığı 4 icra vekilleri heyeti, Kurtuluş Savaşı’nın bitmesinin ardından 30 Ekim 1923’e kadar görev yapmışlardır.
Bu yıllar malum olduğu üzere savaş yılları ve çok az bir bölümü de Savaş sonrası dönemi kapsamaktadır. Bu dönemde Vekiller Heyeti’nin ilk tercihi doğal olarak vatanın düşman işgalinden kurtarılmasıdır. En büyük dert ise cephede savaşan askerin günlük gıda ihtiyacını karşılamaktır. Bu da işgal edilmemiş Orta Anadolu’dan sağlanmakta idi. Savaşan bir hükümetten tarım ile ilgili program hazırlama ve tarıma yatırımlar yapılması beklenemezdi. Haliyle Vekiller Heyetlerinin tarımla ilgili herhangi bir politikaları olmamış, programlarında yer almamıştır.
Bugünkü anlamda ilk hükümet Cumhuriyetin ilanından bir gün sonra 30 Ekim 1923 tarihinde İsmet İnönü başkanlığında kurulan1. İnönü Hükümetidir. Mustafa Kemal Atatürk tarafından görevlendirme ile kurulan 1.İnönü Hükümeti 6 Mart 1924 tarihine kadar görev yapmıştır.
1.İnönü Hükümeti’nin programında tarım ve tarım ile ilgili düzenlemeler yer almamıştır.
Bu da doğal olarak yeni kurulan cumhuriyetin inşa sürecinin en nazik ve çalkantılı dönemlerinden biri olması dolayısıyla ekonomi ve dolayısıyla tarım siyasetçilerin gündemini az işgal eden konulardan biriydi.
6 Mart 1924 ile 22 Kasım 1924 tarihleri arasında görev yapan II. İnönü Hükümeti, TBMM’ye hükümet programı sunmadığından tarım ile ilgili herhangi bir hükümet belgesi bunmamaktadır.
1924 yılından itibaren TC. Hükümetleri ülke meselelerini daha geniş bir açıdan bakabilme, sorunlara çözüm arama ve sorunları programa alarak hükümetlerin meselesi haline getirmeye başladılar.
Bu da bir zaruret idi.
1923 yılında Atatürk tarafından Cumhuriyetin ilan edilmesi ile birlikte yeni Türkiye’nin kalkınma süreci başlamıştır. Topyekun ağır bir kurtuluş savaşından çıkan ülke, genç nüfusunu büyük oranda kaybetmiş ve üretim kaynaklarından yoksun kalmıştır. Türkiye’nin bu süreci sorunsuz geçirebilmesi ve kalkınma adımlarını atabilmesi öncelikle tarımsal üretimin geliştirilmesi ile sağlanabilir. Çünkü bu dönemde nüfusun yaklaşık % 76’sı kırsal kesimden oluşmaktadır. Bu nedenle başta kırsalın ve dolayısıyla tarımın geliştirilmesi büyük önem arz etmektedir (1).
Kaynaklar:
(1) Okt. Kasım KAYA ve Diğ. CUMHURİYET DÖNEMİ (1923-1950) TARIM SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELERİN GÜNÜMÜZ KIRSAL KALKINMA ANLAYIŞI İLE KARŞILAŞTIRILMASI. s 64-65.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.