Dünkü yazımızda Hollanda Tarımsal Amaçlı kooperatiflerin piyasa payları ve başarı unsurların belirtmiştik. Bugün ise başarı unsurlarını ayrıntılı bir biçimde anlatmaya çalışacağız. Türk kooperatifçiliği ile Hollanda kooperatiflerini bu açılardan kısaca kıyaslayacağız.
Kooperatifler İçin Kolaylaştırıcı Mevzuat: Hollanda’daki kurumsal ortam, kooperatiflerin geliştirilmesi için her zaman elverişli olmuştur. Bu, kısmen ülkenin tarihsel ve sosyolojik geçmişi ile açıklanabilir. Hollandalılar genellikle ‘denizden kazanılmış topraklar’ zihniyeti olarak adlandırılan, kendi kendini örgütleme, demokratik karar alma ve koalisyon hükümetleri geleneğine sahiptir. Yerinden yönetimin uzun tarihi ve denizden kazanılmış topraklarda ayakları kuru tutmak için kendi kendine örgütlenme ihtiyacı, kooperatif zihniyetini desteklemiştir. Hollanda toplumunun diğer önemli sosyolojik özellikleri, yüksek güven ve liberal iş tutumudur. Ortak çıkarlar temeline dayalı işbirliği, tarım endüstrisinin baskın bir özelliğidir.Bu kazanımlar dikkate alınarak kooperatiflere manevra imkanı sağlamak amacı ile mevzuatları kolaylaştırılmıştır.
Türk kooperatifçiliğinin en büyük handikapı merdiven altı üretimler,komisyoncu,tüccar,aracı,market gibi pazarlama aktörleri ile rekabet edememesidir.Bunun da temelinde kooperatif kayıtlarının devlet mali mevzuatı çerçevesinde olması,diğer pazarlama unsurlarının mali ve ticari denetlenmelerinde açıkların ve devletin denetleme isteksizliğinin ve çekingenliğinin olmasıdır.
Tek Amaçlı Kooperatifler
Hollanda’da ortak homojenliği her zaman çok yüksek olmuştur. Bunun nedeni, diğer Avrupa ülkelerine kıyasla Hollanda’da tek amaçlı kooperatif sayısının görece daha çok olmasıdır. Bu kooperatifler belirli bir faaliyet alanına sahiptir, örneğin yem arzı ya da şeker pancarı gibi sadece tek bir ürünün işlenmesi. Diğer ülkelerde girdi arz eden ve zirai ürünler ve bahçe ürünleri işleyen kooperatifler daha yaygın olarak bulunur. Çok amaçlı kooperatifler olarak adlandırılan birçok farklı etkinliğin bileşimi etkileme maliyetlerini yükseltir. Ortak homojenliğinin diğer açıklamaları kültürel homojenlik (en azından protestan ve katolik alt gruplar içerisinde), görece yakın mesafede olma (ortakların yüz yüze buluşmalarını sağlar) ve çiftlik büyüklüklerinin çok farklı olmamasıdır. Kooperatiflerin ulus üstü olmalarının yani farklı ülkelerden ortaklara sahip olmalarının önündeki engel ortak heterojenliğinde beklenen artış ve beraberinde gelen karar verme problemleridir. Hollanda Avrupa ülkeleri arasında en fazla ulus üstü kooperatife sahip olmakla birlikte bu kooperatiflerin çoğu tamamen ürün portföylerine odaklanmışlardır. Oldukça homojen bir ürün olan süt ile birlikte süt ürünleri ve çoğunlukla aynı ürün için meyve-sebze kooperatiflerinde ulus üstü kooperatif yapılanması görülmektedir.
Türkiye’de kooperatiflerin tek alanda ihtisaslaşması konusunda bilgi ,teknik ve hedef amaçlı düşünce birliği hakim değildir.Bunun yanında milli çapta örgütlenme,yerelde ve tek ürün sahasında tek kooperatifle yürütme anlayışı oluşmamıştır.Bunun için de kooperatifler yasası değişmelidir.
Kopperatiflere rehberlik,destekleme,dışa açılma vb. alanlarda önlerini açacak bağımsız bir “Kooperatifler Bakanlığı” kurulmalıdır.
Kaynak: Anonim
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.