İçinden geçtiğimiz dönemin en önemli sorunu kuraklık gerçeğidir.
Nedeni de doğanın kendi işleyişi olduğu kadar da insan kaynaklı olması.Fosil yakıtlar dediğimiz petrol,kömür,doğal gaz ve çok zaman % 99’u karbondioksit olan ve doğaya bilinçsizce salınan jeotermal akışkanlar.Bunun üzerine yangınlarla yok olurken karbondioksit üretmiş olan ormanlar.
İçinde yaşadığımız yaz boyunca Aydın çiftçisinin en önemli kaygısı sulamadan kaynaklanmaktaydı.Çünkü sulama suyunu üreten barajlar bölgesinde yağışlar ve su rezervleri% 30 kadar azalmıştı.Sarayköy ovasından Balat’a kadar olan Büyük Menderes sulama sahasında DSİ ancak her ürüne iki defa sulama imkanı olduğundan hareketle sulama programını kısıtlamalı olarak gerçekleştirdi.
Bunun yanında Aydın ve Denizli Valilikleri sulama sahası içinde olup olmadığını dikkate almaksızın yer sularından yararlanmak amacı ile 2021 yılına ait olmak üzere “sondaj izni” ni ortaya koydu.
Fakat son anda gerçekleşen bu uygulama karmaşaya,su israfına neden oldu.Temelinde ise plansızlık yatmaktadır.
Olması gereken de şu idi:Her ilçede, DSİ İlçe Tarım Müdürlükleri,Köy ve Mahalle Muhtarlıkları,Ziraat Odaları,Sulama Kooperatifleri’nden oluşan bir komisyon sulama sahalarını tespit etmeli,her sondajın sulayacağı alanı su debisine göre belirlemeli,sondaj sahibi DSİ ise sulama ücretlerini,özel mülkiyet ise sondaj sahibinin ve işbu sondajdan yararlanacak üreticilerin hakları belli esaslar dahilinde belirlenerek sulama sistemi gerçekleştirilmeliydi.
Bunun için geç kalmış da syılmayız.Çünkü kuraklık henüz bitmedi.Şu anda pek çok sulama sahasında bulunan sondaj sularında kuraklık nedeniyle sular azalmaya başladı.Üretici önümüzdeki dönemde daha fazla sondaj kazmak isteyecektir.Bu da daha fazla yer altı su tüketimi anlamına gelmektedir.
Diğer bir konu ise her ne olursa olsun Aydın ilinin tarım deseni kuraklık şartlarına göre yeniden ele alınarak yeni bir ürün planaması yapılmalı.Burada ilk görev Tarım Orman Bakanlığına düşmektedir.Yasalarda yer almayan “ürün planlaması” mevzuat haline getirilerek zorlayıcı hükümler konmalıdır.
Meyvede başta incir ve zeytin olmak üzere daha az su ihtiyacı olan ağaçlar dikilirken,çok su isteyen başta narenciye çeşitleri olmak üzere bu türlerin dikiminden vazgeçilmelidir.
Artık DSİ ve Tarım Orman Bakanlığı “vahşi sulama” sistemini acilen bitirmelidir.Bunun için de kredi ve mevcut destekleme modelleri ile değil üreticiye doğrudan “hibe” şeklinde basınçlı sulama istemleri kazandırılmalıdır.
Öncelik güneş enerji sistemlerinde olmalıdır.Bunun sağlanamadığı durumlarda özellikle ovalarda elektrifikasyon sistemi ağı kurulmalıdır.Bunun için öncelikle elektrik dağıtım şirketleri yatırıma ayırdıkları payları artırmalı,satacakları elektriğin alt yapısını abonesi olan üreticiye masraf getirmeyecek şekilde planlamalıdırlar.
2022 yılı için DSİ şimdiki tasarruflarının ötesinde bir planlama ile su birikimi planını yürürlüğe koymalıdır.2022 sulama dönemi toplantıları,sulama planları erken dönemde gerçekleştirilmelidir.Çünkü son yılların meteorolojik verileri yağış dönemlerini değiştirerek neredeyse sabitledi.
İl Tarım Orman Müdürlükleri,Ziraat Fakülteleri ve Ziraat Odaları üreticileri kuraklık –tarım ürünü ilişkisini ortaya koyarak daha geniş bir yelpazede ürün çeşidi ekim-dikimi konusunda yönlendirici olamalıdırlar.
Aydın Valiliği tarafından tüm paydaşların ve kurumların katılımı ile 2021 yılı sona ermeden bir "Sulama Çalıştayı" düzenlenmelidir.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.