Cevabını aradığımız soru şu: Üreten çiftçi kazanamadığına göre tüketiciye bu kadar pahalı gıdayı yediren kim?
Önceki yazılarımızda çiftçi gözü ile bu sorunun cevabını vermiştik.Şimdi devletin cevabını sunuyoruz.Kaynağımız da Merkez Bankası tarafından “Gıda ve Tarımsal Ürünler İzleme Komitesi” rapor ve çalışmaları.
Çalışmada yer alan alıntıların kaynaklarını sunmayacağız. İlgilenenler için yukarıda adı geçen komitenin raporlarını bir bütün halinde internetten okumak mümkün.
“Son dönemde Türkiye için yapılan çalışmalar arasında, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki oynaklığın Avrupa Birliği üyesi ülkelere göre yüksek olduğuna işaret edilmektedir.
Türkiye’deki gıda enflasyonunun seviye ve oynaklığının Avrupa ülkelerine kıyasla, özellikle 2010 yılından sonra belirgin olarak arttığını göstermektedir. İşlenmemiş gıda fiyatlarındaki oynaklığın yapısal unsurları ise üretimin iklim koşullarına bağımlılığı, bilgi alt yapısının yetersizliği, aracı sayısının fazlalığı, düzenleme ve denetim/gözetim yapısının yetersizliği ve dış talepteki dalgalanmaları ön plana çıkarmaktadır.
İşlenmiş gıda fiyatlarının belirleyicileri, hava koşullarına bağlı yurt içi arz şokları, uluslararası fiyatlar ve toplam talep koşullarının işlenmiş gıda fiyatlarını etkilediğini ortaya koymaktadır.
Yukarıda verilen nedenlerden dolayı hangi ürünün enflasyonu ne kadar etkilediği ile ilgili enflasyonik sonuçlar:
2017 yılında;
Sebzeler ve Bakliyat: domates, salatalık, patates, havuç, kuru soğan, sivri biber, patlıcan, pırasa, sarımsak, kuru fasulye, mercimek, nohut: (TÜFE-Gıda içindeki toplam payı yüzde 7,6).
• Meyveler ve Kabuklu Yemişler: elma, muz, portakal, mandalina, üzüm, limon, şeftali, kiraz, armut, çilek, kayısı, ceviz, fındık, Antep fıstığı, zeytin: (TÜFE-Gıda içindeki toplam payı yüzde 5,2).
• Diğerleri: Dana eti, koyun eti, tavuk eti, yumurta, çay, tereyağı, bal (TÜFE-Gıda içindeki toplam payı yüzde 31,4).
2017 yılında Yıllık enflasyon, tüketici fiyatlarında yüzde 11,92, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 15,47 olduğu dikkate alınırsa çiftçinin ürettiklerinin enflasyona katkısı oldukça düşüktür. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 11,92, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 15,47 oldu.Hatta burada belirtilen üretici fiyatlarının çiftçinin ürününü elden çıkarma fiyatı olmadığına da dikkati çekelim.
Örnek olarak % 7, 6 artış gösteren ilk grupta yer alan sebzelerin büyük bir bölümü mevsim dışı dönem hariç tutulduğunda 8-10 yıl önceki fiyatlardan çiftçinin elinden çıkmaktadır.
İkinci grupta yer alan elma,mandalina,portakal,yaş üzüm,kayısı ve zeytin fiyatları çoğu zaman 10 yıl önceki fiyatların gerisinde çiftçinin elinden çıkmaktadır.
Merkez Bankasının dün verdiğimiz komite çalışmasının gıda fiyatlarının yıllık değişimi ile ilgili grafiklerinde tüketici fiyatlarının -50’den başlayıp + 50’lere yükseldiği dikkati çekerken,üretici fiyatlarının dağılımı fiyatların (0) düzeyinde arttığını göstermektedir.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.