• 1925’te âşarın kaldırılması ile uğranılan vergi kaybını telafi etmek amacıyla hayvan (ağnam) vergisinin nispeti yüksek tutulmuş hem de büyük baş hayvanlardan da vergi alınmaya başlanmıştır. Hayvan vergisi oranının Cumhuriyetin ilk dönemlerinde yüksek düzeyde belirlenmesi hayvancılığın gelişmesini sınırlandırıcı bir etki yapmıştır. 1938 yılına kadar bütçe gelirleri içinde %7 ile %5 arasında oldukça yüksek bir paya sahip olan hayvan vergisi bu tarihten itibaren giderek önemini yitirmiş ve 1950-1960 döneminde %1.1’e gerilemiştir (2)
• Bunu telafi etmek için belirli aralıklarla matrah düzeltme işlemleri yapılmıştır. Ancak, Cumhuriyet’in ilk dönemlerinde önemli miktarlarda gelir sağlayan bu vergi, tabloda da görüldüğü gibi matrah düzeltme tarihleri hariç, sonraları nispi değerini yitirmiş ve bütçe
gelirleri arasında %1’in altında gelir sağlar düzeye gerilemiştir (366).
1930'ların başlarında tarımın iç ticaret hadleri, ekonominin dış ticaret hadlerindeki bozulmayla ilişkili olarak büyük ölçüde tarımın aleyhine dönmüştür. Tarımın iç ticaret hadlerinde 1928'den sonra bir gerileme, 1930-1933 arasında ciddi bir çöküntü görülmekte, iç ticaret hadlerinin tarım aleyhine seyri 1930-1939 dönemi boyunca ve sonrasında sürmektedir (367).
1930-1939 Dönemi Tarımsal Vergi Politikaları
1929 Büyük Dünya Buhranı sonrası bir çok ülkede olduğu gibi Türk ekonomisi de kendi içine kapandı.
Bu dönemde meydana gelen değişiklikleri ortaya koyaarak; tarım sektörünün durumunu ele alalım.
Bu dönmede,
Sektörlerin GSYİH İçerisinde Payları (%)
Yıllar Tarım Sanayi Hizmetler
1930 49.0 9.2 41.8
1931 48.5 10.4 41.0
1932 43.2 11.6 45.2
1933 40.5 13.5 45.9
1934 37.5 14.5 47.9
1935 39.3 14.6 46.0
1936 46.9 13.0 40.0
1937 44.5 14.1 37.9
1938 43.4 14.1 42.4
1939 41.7 15.4 42.9 (368). (NAİM ÖZDAMAR-DENGE YAZAR VE BUHARKENT MUHABİRİ)
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.