DEPREMLER VE AYDIN İLİ

Kahramanmaraş merkezli deprem bizim de depremi daha yakından tanımamızı zorunlu kılmaktadır.

Bu yazı dizimizde Aydın ili ve çevresinin deprem tarihini incelemek ve öğrenmek geleceğimizi görebilmek açısından önemlidir.

Zira ilimiz Aydın ve yakın çevresi birinci derecede deprem bölgesidir.Yapılan bilimsel araştırmalar Buharkent –Söke arasında 7 büyüklüğü üzerinde bir depremin meydana gelme ihtimalini çok yüksek bulmaktadır.

Jeoloji Mühendisleri Odası’nın raporuna göre “Aydın ili, bölgesel ölçekte Büyük Menderes Fay Sistemi olarak adlandırılan bir diri fay sisteminin tam kalbinde bulunur. Doğrudan il merkezinin içinden ve yakınından geçen birçok diri fay vardır. Bu faylardan en kuzeyde bulunan ve Kalfaköy civarında doğu-batı doğrultusunda uzanan fay düşük eğimlidir. Bu fay ovadakiler kadar aktif olmayıp Büyük Menderes Sıyrılma Fayı adı ile bilinmektedir. Aydın kent merkezinin kuzey kesimindeki fay zonu ise, yatay topoğrafyanın kuzeye doğru sarplaşmaya başladığı alanda yer alır ve birbirine paralel uzanan irili ufaklı birçok fay parçasından oluşur.”

“Büyük Menderes Çöküntüsü Denizli’den başlar Sarayköy, Buharkent, Kuyucak, Nazilli, Aydın, Germencik, Söke, Kuşadası üzerinden Ege denizine ulaşan yaklaşık 200 km uzunluğunda bir düzlüktür. Ortasından Büyük Menderes Irmağının aktığı düzlüğün dağlarla birleştiği özellikle kuzey yamaçlarında kızık alanlar (jeotemal) yer alır. Pamukkale Çukurunda Gediz ile Büyük Menderes çöküntüleri kesişir. Batı ucu ise Ortaklarda iki kola ayrılarak biri kuzeyden Çamlık, Kirazlı üzerinden Kuşadası’na, güney kolu ise güney-batıya doğru dönerek Söke- Milet-Pirien üzerinden Söke düzlüğü olarak Ege Denizi’ne ulaşır. Bu bölgede en etkin yer Gediz ile Menderes Göçüntülerinin birleştiği Buldan dolayıdır. Büyük Menderes çöküntünün kuzeydeki ana kolu büyük açılı (dike yakın) güneye dalımlıdır. Güney kırığı ize göreceli küçük eğimlidir. Büyük Menderes çöküntüsü boyunca geçmişte birçok deprem oluşmuştur.”

“Batı Anadolu deprem aktivitesi bakımından dünyanın önemli bölgelerinden biridir. Bölge, Anadolu bloğunun batıya hareketiyle ilişkili, D-B ve BKB-DGD doğrultularında gelişmiş graben sistemlerinin kontrolüaltındadır. Bu grabenlerin en aktif ve önemlilerinden birisi Denizli Havzası ile Ege Denizi arasında yaklaşık 150 km uzunluğa sahip Büyük Menderes grabenidir. Grabenin doğu ucu Denizli Havzası’nda Gediz grabeni ile kesişmektedir. Batı ucu ise Ege Denizi’ne girmektedir. Anadolu’nun iç kesimlerinden Ege Denizi’ne ulaşan önemli bir ticaret yolu olan ve bu özelliğiyle çağlar boyu önemli antik yerleşimlerin kurulduğu Büyük Menderes grabeninde tarihsel dönemlerde çok sayıda yıkıcı deprem meydana gelmiştir. Örneğin 17. Yüzyılda 1645, 1653 ve 1702 depremleri grabenin Denizli’den Aydın’a kadar uzanan kısmında etkin olmuştur. Daha sonra 1899 depremi yakın zamanda meydana gelmiş en büyük depremdir ve bu deprem birkaç metrelik düşey ötelenmeler oluşturmuştur. Bunun gibi yüzey kırığı oluşturabilecek büyüklükte tarihsel depremler graben boyunca yerleşmiş çok sayıda tarihsel yerleşim yeri ve diğer doğal yapılarda izler bırakmış ve ötelenmelere neden olmuştur”