Dünkü yazımızda DP döneminde topraksız Türk çiftçisinin tarım toprağına sahip olabilmesi için yapılan düzenleme ve uygulamaları açıklamaya başlamıştık. Bugün dönemi anlatmayı sürdüreceğiz.
Toprak dağıtımı 1950 yılına kadar ortalama senede 160 bin dönümü aşmazken, DP hükümetinin bu işe verdiği büyük önem sayesinde bu artış her yıl kat be kat artarak devam etmiştir. 191 Önceki yıllarda bir dönüm arazinin dağıtım maliyeti 8-10 TL arasındayken bu bedel 2 TL’ne kadar indirilmiştir. Ayrıca, çiftçilerin kendi vasıtalarıyla açamayacakları kadar oturmuş ham topraklar tarım teşkilatının elinde bulunan traktör grupları vasıtasıyla açılarak dağıtılmıştır.
DP döneminde atılan önemli adımlardan birisi de çiftçinin ekipman açısından donanımının sağlanması idi.Bunun için de çiftçi finansmanı için Tarım Kredi Kooperatifleri ele alındı.
“1960’a kadar Tarım Kredi Kooperatiflerinin kooperatif sayısı, üye sayısı ve verdiği kredi miktarları gösterilmiştir. Bu tabloya göre, verilen kredi miktarlarının yıllık yüzde artış oranları hesaplandığında; 1950 yılından 1951 yılına kadar geçen bir yıllık sürede bu artış oranı % 28.52 olurken 1951’den 1952’ye % 42.86; 1952’den 1953’e % 31.35; 1953’den 1954’e % 0.93; 1954’den 1955’e % 22.90; 1955’den 1956’a % 2.75; 1956’dan 1957’ye % 10.38; 1957’den 1958’e % 13.63; 1958’den 1959’a % 1.19; 1959’dan 1960’a % 13.56 oranında gerçekleşmiştir.
1950 yılında 900 Tarım Kredi Kooperatifinde 438.410 üyeye 225,8 milyon TL kredi verilirken; 1960 yılında 1.572 kooperatifte 937.894 üyeye 1.000.7 milyon TL kredi verilmiştir. Böylece, 10 yıl içerisinde Tarım Kredi Kooperatifi sayısında % 74,6, üye sayısında % 113, kooperatifin verdiği kredi miktarında ise % 443 oranında artış sağlanmıştır.”
“Üreticiyi korumak amacıyla kurulan Tarım Satış Kooperatiflerinin sayısı 1946 yılı Temmuz ayı itibariyle 80’i bulmuştur. Bunlardan incir, üzüm satış Kooperatifleri 37 şubesi 34.255 ortağı ve 5.206.000 lira sermayesi ile başta gelirken; Fındık kooperatifleri 16 şube 41.914 ortağı ve 1.884.200 lira sermayesi ile ikinci; Pamuk kooperatifleri 5 şube 2.859 ortağı ve 1.700.750 lira sermayesiyle üçüncü sırada yer almıştır. Bunların dışında 5 fıstık, 10 koza, 5 yaş sebze ve meyve ve 1 tütün kooperatifi bulunmaktaydı. Bu satış kooperatiflerinin 1946 yılı Temmuz ayında ortak sayısı 105.381 kişiyi bulurken sermayesi 9.771.037 liraya ulaşmıştır.”
“Üreticilerin elde ettikleri ve satışa çıkardıkları mahsullere devamlı sürüm ve alıcılar bulmak, bunları gerektiğinde ham madde olarak işlemek ve bu surette kıymetlerini artırmak, iç ve dış piyasalarda çalışan aracıların kazançlarını üreticilere mal etmek, milli mahsullerimizin standartlaşması hususunda gereken tedbirleri almak gibi amaçlarla, üreticiler arasında Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri kurulması faydalı görülmüş ve kooperatif teşkilatı hakkında 21.10.1935 tarih ve 2834 sayılı özel bir Kanun kabul edilmiştir.”
“2836 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri Kanunu’nun 8. maddesine göre, Tarım Satış Kooperatifi kurulan yerlerde Tarım Kredi Kooperatiflerinin ortakları satış kooperatiflerine de üye olmak zorundaydılar. Tarım Satış Kooperatifine girmeyen veya çıkan üyeler, kural gereği Tarım Kredi Kooperatifinden de çıkarılırlar. Ayrıca, aynı kanunun 13. maddesi gereğince, Tarım Satış Kooperatifi çevresinde bulunan Kredi Kooperatiflerinin ortakları, ürünlerini Tarım Satış Kooperatiflerine teslim etmeğe mecbur tutulmuşlardır. Bu hükme aykırı harekette bulunan ortaklara ise sulh mahkemelerince bir aydan bir seneye kadar hapis cezası uygulanması esası getirilmiştir.”
Kaynak: Nadir Yurtoğlu, DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ TARIM POLİTİKALARI VE SİYASİ, SOSYAL, EKONOMİK HAYATA TESİRLERİ (1950-1960),Doktora Tezi.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.