“Hal yasası” nın esasları Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan tarafından birkaç gün önce açıklandı.
Bu konuda tespitlerimizi Sayın Pekcen’ın çalışma ve demeçleri doğrultusunda ortaya koymaya çalışacağız.
Türkiye bir sebze ve meyve cennetidir. Özen gösterilir,çağdaş üretim ve pazarlama metotları uygulanırsa dünyanın pek çok ülkesinin meyve ve sebze ihtiyacını güle oynaya karşılayabiliriz.
Türkiye'nin birçok dünya ülkesine göre en önemli avantajı dört mevsim ve çık değişik bölgelerde taze sebze ve meyve üretimi yapılmaktadır.
Fakat Türkiye'de taze sebze ve meyve üreticilerinin %95'inin küçük üretici konumunda ve teknolojik yetersizlikler içinde üretim yapan, ambalajlama ve pazarlama tekniklerinden uzak bir üretici grubu konumundadır.Bu kesimin aynı zamanda işletme sermayesi düşüktür. Bunun yanında taze sebze ve meyve üreticileri ürünlerini genellikle kendi imkânları ile üretip pazarlama yoluna gitmekte ya da Toptancı Hallere satmaktadırlar.
Toptancı Hallerindeki işleyiş ile ilgili yaşanan sorunlar nedeniyle taze sebze ve meyve pazarlama yapısının üreticiden tüketiciye olmaktan ziyade üreticiden komisyoncuya şekline dönüştüğü gerçeği sebze ve meyve fiyatlarının anormal artışının nedenlerinden birisidir.
Uzun yıllardı sık sık değişerek Toptancı Halleri ile ilgili birçok yasa ve düzenleme çıkartılmıştır. Bu yasalarda, hallerdeki ürün alım-satım işlemlerinin nasıl olacağı, çalışmaları kimlerin yürüteceği, işyerlerinin kimlere tahsis edilebileceği, tahsis edilenler ile çalışanların hangi özelliklere sahip olmaları gerektiği, Haldeki pazarlama işlemlerinde karşılaşılan sorunların nasıl çözüleceği, halde bulunan ürünlerin kalitesi, depolanması, standardizasyonu ayrıntılı şekilde belirtilmesine rağmen piyasa gerçekleri ile yasalar uyuşmamakta sorunlar bu noktada ortaya çıkmaktadır.
Sorunlardan birisi meyve sebzenin varlığına, kalitesine ve raf ömrüne verilen önemdir. Ülkemizde son 5-10 yıllık süreç içerisinde taze sebze ve meyve üretimine yönelik ciddi gelişmeler ortaya çıkmış, ancak buna paralel olarak modern üretim ve pazarlama yöntemleri kullanıldığına dair gelişmeler yeterli değildir. Yeterince gıda güvenlik önlemleri alınamamıştır. Bunun ilk nedeni de tarladan sonra ikinci denetiminin toptancı hallerinde yapılmamış olmasıdır.
Bu açıdan Toptancı Halleri söz konusu ürün alışverişinin içerisinde sadece temel pazarlama görevlerini yerine getirmenin yanında, ürünlerin sağlıklı, hijyenik ve belirli standartlar kapsamında tüketiciye ulaşmasına imkan sağlaması gerekmektedir. Bu bakımdan mevcut Toptancı Hallerinin yapısal durumlarının iyi analiz edilmesi ve yapılarına ilişkin sorunların tespit edilmesi önemlidir.
İlk anda Yeni Hal Kanunu bir bütün olarak incelendiğinde, ekonomik ve sosyal faydayı sağlama yönünden tarım sektörüne olumlu etkide bulunacak önemli düzenlemeleri içermekte olduğu, üretici örgütleri başta olmak üzere, tarıma dayalı sanayiye, ihracata, organik tarıma ve doğrudan pazarlamaya destek ve önem verdiği izlenimi yaratmaktadır.
Ancak hallerin yönetimi konusunda “şirket” lerin yetkili kılınması ve şirket bünyesine üretici örgütlerinin olup olmaması soru işaretidir.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.