Ülkemizde üreticilerin örgütlü bir yapıda olmaması, tarım sektörünün en önemli sorunlarından biridir.
Eğer aklın yolu bir ise örgütlenmenin temelini tarımsal kooperatifler oluşturmalıdır.
Tarım kesimindeki üreticilerin yeterince kooperatifleşememeleri, girdi tedariki, pazarlama gibi konuların
etkin bir şekilde sağlanamaması ile sonuçlanmakta, Türk çiftçisi dar boğazdan kurtulamamaktadır.
Peki bu kadar acil ve sorunlar yumağı halinde olan kooperatifçiliğin bunca erdemine rağmen,neden Türk çiftçisi kooperatifleşmekte gecikmekte ve isteksiz davranmaktadır.
Yaşanan tecrübeler,kooeratiflerin yapısı ve sayılabilecek pek çok özellik ve olgu Türk kooperatifçiliğini maalesef istenen düzeye getirememiştir.Bunun ana nedeniise başarısız kooperatiflerin başarılı olanlardan sayıca fazla olmasıdır.Bu tecrübe birikimi üreticiyi kooperatiften uzaklaştırmaktadır.
• Üreticilerin kooperatifçilik hakkındaki bilgileri yeterli değildir.Yapılan bir araştırmada Çiftçilerin %93.80' ortak oldukları kooperatifin ana sözleşmesini okumadıklarını, okumama neden olarak %60.91' sözleşmenin çok uzun ve yazıların çok küçük olduğunu ifade etmektedirler.
• Üretici kooperatif yönetiminde yer almak istememektedir.
• Çiftçilerin büyük çoğunluğu tarımla ilgili haber ve makaleler nadiren takip ettiklerini, sosyal medya üzerinden tarımla ilgli haberler takip etme, yorum yapma ve paylaşım durumunun çok az olduğu belirlenmiştir.
• Üreticilerin işbirliği, dayanışma amaçlı çalışmalara katılma durumu düşük olduğu görülmektedir.
Bunun yanında Tarım kesiminin sorunlarına ilgi duyan herkesin ortak görüşü, ”Tarımın kurtuluşu kooperatifçiliktedir” sözüdür.
Ancak Türkiye’de kooperatifçilik denilince akla-öncelikle her konuyu olumsuz olarak ele aldığımızdan dolayı-sadece tabelaları kalmış köy kalkınma ve başarısızlıktan kapanma sürecinde olan diğer kooperatifler gelmektedir.
Bugün 2002 yılında Türkiye'de çeşitli tarım alanlarında faaliyet göstermek üzere, 11.295 adet tarımsal kooperatif mevcut olup, 5.052.501 adet ortağı bulunmaktadır. Toplam kooperatif sayısının %80,9'unu oluşturan tarımsal amaçlı kooperatiflerden Tarım Kredi, Tarımsal Kalkınma, Sulama, Su Ürünleri ve Pancar Ekicileri Kooperatifleri Tarım ve Köyişleri Bakanlığının; Tarım Satış, Tütün Tarım Satış ve Yaş Meyve ve Sebze Kooperatifleri ise Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın yetki ve sorumluluğunda bulunmaktadır. İki ayrı bakanlığın yetki ve sorumluluğunda olan bu kooperatifler üç ayrı kanun uyarınca faaliyet göstermektedirler.
2020 yılında ise Türkiye’de 2020 yılı istatistiklerine göre 40’a yakın türde ve toplamda 60 bin kooperatif bulunmakta. Bu kooperatiflerin toplamda 6,6 milyon ortağı vardır. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın görev ve sorumluluk alanındaki kooperatiflerin sayısı ise 10 bin iken, ortakların sayılarının toplamı 2,5 milyon civarındadır.
Gerçekte ise Türk kooperatifçiliği gelişmiş ülkelerin gerisindedir. Bunun da ana nedenleri,
• Mevzuattan kaynaklanan nedenler,
(Yasal Sorunlar Kooperatifiler konusunda yasal dağınıklık, derli toplu bütünleştirici bir kooperatifler yasasının olmayışı, kooperatifler arasında fırsat eşitsizliğine neden olmakta ve bu durum kamu kaynaklarının kullanımından başlayıp ortaklarına karşı sorumluluklarını yerine getirilmesine kadar gidilebilen bazı sorunlara neden olabilmektedir.)
• Ekonomik sorunlar: Kooperatiflerin finans yetersizliği ve finansmana ulaşamama sorunları,
• Rekabet şanslarının olamayışı,
• Gerçek ve akılcı anlamda devlet desteğinden mahrum olmaları,
• Yetenekli çalışan ve yönetici eksikliği
• Kaliteli, markalı, iç ve dış piyasalara hitap eden bir üretim sürecinden mahrum olmalarıdır.
• İdari ve Yönetim Sorunu,
• (Türkiye’de kooperatiflerin kuruluş, sevk ve idaresinin üç ayrı bakanlıkça yapılması yönetimde kısmen karışıklığa neden olmaktadır.)
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.