Başta et olmak üzere kasap ve marketlerin,et fiyatlarına yaptığı zammın önüne geçemeyen maliye ve ekonomi bürokratları anında,ithalat lobisinin baskısı altında “ithalat” a sarılmaktadırlar.
Acaba ithalat fiyatları düşürmekte midir?
İhracat tarım ürünleri fiyatlarını enflasyon oranında veya daha yüksek artırmakta mıdır?Bu sorunun cevabını Merkez Bankası araştırmalarına göre verelim:
“İthalata gelen bir şoka fiyatlar ilk dönem tepki vermezken 10 dönem sonunda şokun yüzde 2,2’si oranında düşüş göstermektedir. İhracata gelen şok sonrasında ise ilk dönemde fiyatlar şokun yüzde 1,6’sı oranında düşmektedir.”
Önce ihracatın tarım ürünleri fiyat artışını ele alalım:
“İhraç miktarının artması, görece daha kaliteli ve pahalı olan ürünlerin iç piyasaya daha az verilmesi anlamına gelecek ve bu da ortalama tüketici fiyatlarını aşağı çekecektir. İhracat şokunun fiyatlara uzun dönemli yansıması ise yüzde 1,3 oranında artış yönündedir.”
Şu da bir gerçektir ki tarım ürünleri ihracatı piyasalardaki gıda fiyatlarını artırmamakta ancak dengeleyebilmektedir.
İhracatın olmaması ise çiftçinin elinden ham gıdayı alan kesimlere fırsat yaratmakta,fiyatların zararına sınırının altına çekilmesi için fırsat yaratmaktadır.
Bunun en canlı örneğini 2016-2017 yıllarında yaşadık.Rusya ile yaşanan uçak düşürme krizi ile Rusya’ya yaptığımız gıda ihracatı dondurulunca bunu bahane eden tarım ürünü ticareti ve imalatı yapan kesimler,üreticinin elinden pek çok çeşit meyve,sebze ve kültür ürününü “yok” bahasına satın alarak “fahiş” kârlar elde etmişleridr.
Bu dönemde üretici elinde fiyatlar mevsimlik hareketlenmeler de dikkate alındığında yaklaşık olarak % 20-50 arasında düşüş kaydetmiştir.
Özellikle üzüm ve domates fiyatları kelimenin tam anlamı ile “yerlerde sürünmüştür”.Ancak her iki ürün başta olmak üzere tüketici fiyatlarında her hangi bir gerileme olmamıştır.
Geçtiğimiz aylarda da benzeri örnekler yaşanmıştır.
Döviz fiyatlarındaki ani ve çılgın tırmanışa çare aranmış; ancak nispi bir çözüme ulaşılabilmiştir.
Gıda üretici fiyatları dışında tüm mal kalemleri satış fiyatlarını 8 TL.ye sabitlenmiş tüm çaba ve denetimlere karşın bazı küçük ve gösterişe yönelik indirimler dışında her hangi bir gözle görülür ve enflasyonu etkileyen olumlu gelişmeler henüz ortaya çıkmamıştır.
Bunun yanında en yüksek dolar ve Avro kuruna sabitlenmeyen tek ürün gıda ve çiftçi satış fiyatları olmuştur.
Yöneticiler ise üretici ve tüketici fiyatları arasındaki uçurumu kapatmak ve gıda enflasyonunu dizginlemek için elinde yetkisi bulunmayan ve yerel seçimlere hazırlanan belediyelerin etkisiz zabıtalarının “etkin” gücüne başvurmuşlardır.
Tek olumlu gelişme ise Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın “Yeni hal Yasası” taslağı olmuştur.O da fare doğuran dağa dönmezse….
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.