UNUTULAN TARIM ÜRÜNLERİ MEYAN -3

Unutulmaya yüz tutmuş tarım ürünlerinden olan ve daha çok 19.yüzyılda Aydın’ın önemli gelir kaynakları içinde sayabileceğimiz meyan bitkisi, sınırları Yamalak’tan Pirlibey’e kadar uzanan Karacasu kazasında da önemli bir üründü.

1895 salnamesinde Karacasu’nun “Ziraat ve Ticaret:

Kaza-yı mezkûrda 30 000 İstanbul kilesi hınta (buğday), 220 000 kile şa’ir (arpa), 72 000 kile mısır ve çavdar,15 000 kile ak darı, burçak, susam, nohut, mercimek ve bakla, 200 000 kıyye çekirdekli pamuk, 150 000 kıyye incir ve 35 000 kantar palamut, 50 000 şinik zeytin, 500 çeki afyon, 450 000 yaş ve kuru üzüm, 200 000 meyan kökü hâsıl olur, alınır, satılır

Söke toprağı ve iklimi de meyan yetişmesi için son derece uygundu. Söke’de bulunan fabrikalar sayılırken;

““Kasabanın emlakin-i mevcudiyesi:

Hane:6250

Dükkân:995

Han:17

Hamam:2

Fabrika:2 (Biri meyan diğeri dakika (döküm) mahsustur.)

Han:4.”

Söke için meyan o kadar önemlidir ki ;

“Söke’de Menderes Nehri üzerinde bulunan ve deprem sırasında yıkılan Kemer Köprüsü'nün tamiri için gereken 36 bin kuruştan 180 lirası Hoşyar Hanım ile Meyan Fabrikası Direktörlüğü ve Fotiyadi varisleri tarafından karşılanmıştı.”

Çine için de meyan kökü üretiminden bahsedilmektedir:

““Dâhil-i kazada geliyetle zira olunan hububat: buğday, arpa, bakla, darı, susam.

Mahsulât-ı saire: incir, razakı üzümü, meyan kökü, zeytin.

İşbu mahsulâttan en ziyade ihracat buğday ve arpa ve bakladan olup… İzmir’e sevk edilir…”

Aydın’ın toplam yapıları listelenirken meyan kökü fabrikası dile getirlmektedir:

“Aydın sancağında 1918 yılında toplam 136 han, 920 mağaza, 164 depo, 47 yazıhane, 624 kahvehane, 1 gazino, 69 meyhane, 6 sinema, 7 eczane, 6419 dükkân, 9 lokanta, 248 fırın, 15 hamam, 3 ılıca, 11 sabunhane, 109 yağhane, 58 debbağhane, 3 salhane, 5 çamaşırhane,1 rakı fabrikası, 16 un fabrikası, 1 makarna fabrikası, 7 helva fabrikası, 303 dokuma imalathanesi, 1 demir fabrikası, 1 meyan kökü fabrikası, 39 kiremithane, 307 su değirmeni, 1931 hayvan damı, 12 lonca, 598 samanlık, 175 sebze bahçesi, 1119 kule, 1022 arsa istatistik kayıtlarında yer almıştır .”