Dünkü yazımızda konuya girerken TARİŞ’in kuru incir ihracatındaki tarihsel öneminden bahsetmiş, 60 yıl boyunca incir iç piyasa ve ihracatında en etkili aktör olan TARİŞ, 1999 sonrasında bu rolünü serbest piyasa yapıcılarına devrederek piyasa fiyatlarının düzenleyicisi olmaktan çıkmış olduğunu ifade etmiştik.
Ancak bugünkü TARİŞ yönetimlerinin de hakkını tespit etmek geremektedir.Son üç-beş yıldır TARİŞ yönetimi kuru incir fyatlarını haftalık zaman aralıkları ile açıklamakta,piyasanın oluşmasında etkili olmaktadır.
Her ne kadar TARİŞ in incir alım miktarı genel kuru incir miktarı içerisinde küçük kalsa da tüccar ve ihracatçı TARİŞ’in açıklayacağı fiyatı merakla beklemektedir.
Bunun yanında TMO nun devreye girmesi haksız fiyat kırımının önüne geçmek için alım yapma garantisi vermesi incir üreticisi açısından fiyat ederi yönünden önemlidir.Ve amaca ulaşılmaktadır.2019 yılında TMO nun incir alımı yapması haksız kazancın ve üreticinin “soyulması” nın önüne geçmede etkili olmuştur.Bu bakımdan Tarım Orman Bakanı Sayın Bekir Pakdemirli’yi kutlarım.
Bu arada dürüst olmayan bazı alıcıların “çengelciler” i aracılığı ile piyasadaki kuru incir fiyatlarını düşürme gayreti sürmekte,2021 sezonunda da karşımıza çıkacak bir olgudur.
Bunun dışında Gümrük ve Ticaret Bakanlığının ilk ihracat tarihi ile ilgili “ilk gemi yükleme tarihi” ucubesi sürmektedir.
İhracatın içinde yer alan, devlet gelirleri ve üretici kazancı bakımından en büyük engel, “ilk yükleme tarihi” olarak hala karşımızda yer almaktadır. İncir ihracatı gümrük beyannamelerinin ilk kayda giriş tarihi olarak yapılan bu uygulama ihracatçı için büyük avantajlar sağlarken, kuru incir sektörünün tüm diğer kesimleri için olumsuzluklar içermektedir.
Geç tarihlerde açıklanan ilk yükleme tarihi piyasaya arz edilen kuru incir miktarının da hızla artması ile fiyatların aşağıya düşmesi sonucunu doğurmakta; dış piyasa fiyatları belirlenmiş iken iç piyasa fiyatlarındaki bu belirsizlik ve düşüş doğrudan üreticiye yansımaktadır. Bazı ihracatçı ve kuru incir alıcıları ve depocular bu olgu sayesinde fahiş karlar elde edebilmektedir.
İhracatçı, incirin seçilmesi, elenmesi, işlenmesi, aflatoksin olayının en alt seviyeye düşürülmesi için bu süreye ihtiyaç duyduğunu belirtse de günümüz teknolojisi bu süreyi çok daha kısa tutabilmekte, bu işlemleri ilk yükleme tarihi uygulamasına ihtiyaç duymayacak şekilde gerçekleştirebilmektedir.
Sürekli, yüksek tonaj ve fiyatlarla gerçekleşecek İhracat için alınması gereken iki tedbir:
• Aflatoksin mücadelesi tarladan gemiye yükleninceye kadar süreklilik arz etmelidir.
• İlk yükleme tarihi kaldırılmalıdır.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.