Takip Et

OSMANLI'DA DUHAN(TÜTÜN)TARIMI VE VERGİLENDİRİLMESİ

Tütün, anavatanı Amerika olarak bilinen bir tarım ürünüdür.

Tütün tarımının Milattan Önce (M.Ö) 6000 yılında Amerika kıtasında başladığı ve bu tarihten 4,500 yıl sonra Orta Amerika’da yaşayan, Mayalar’ın tütün kullanıldığı tarih kitaplarına geçmiştir. Yerliler önceleri kuru tütün yapraklarını sararak veya ufalayarak ilkel pipolarda kullanmaktaydı. Bazıları ise tütünden yapılmış sakızları çiğnedikleri, tütün tozlarını derilerine sürdükleri veya lavman gibi kullandıkları anlaşılmaktadır. Sonraları tütün üretimi ve kullanımı Kuzeyde Kızıl deriler, güneyde de İnkalar tarafından benimsenmiştir (231).

Tütünün Anadolu’da tarımı da 16.yüzyıla dayanmaktadır.

Osmanlılarda tütün içimi1500’li yıllarda Mısırda başlamıştır. Tanıtım 17.inci yüz yılda Venedik, Portekiz ve Cenova’lı denizcilerin İstanbul’a gelişi ile hızlandı. I.Ahmet’İn döneminde tütün kullanımı İstanbul’da yayılmaya başlayınca şeyhülislamın yayınladığı bir fetva ile tütün yasaklanmış, içenlerin burunlarına piponun ucu sokulmak suretiyle sokaklarda dolaştırılmıştır (232).

Mehmet IV (Avcı Mehmet) tütün tiryakisiydi ve onun zamanında şeyhülislamın fetvası ile tütün içimi serbest bırakıldı. Osmanlının çöküş döneminde tütün kullanımı hızla arttı. Batı Trakya’nın Yenice, İskeçe ve Kavala kentlerinde başlayan tütün tarımı Anadolu’ya da yayıldı (233).

Osmanlı hükümeti ekonomik nedenlerle tütün ekiminin yarı hissesini 1884 yılında Fransız Reji şirketine verdi. Bu şirket İstanbul, İzmir, Samsun ve Adana’da tütün işleyen fabrikalarını kurdu. Reji şirketi yüz binlerce Türk tütün üreticisini sömürdü durdu. Geçinebilmek için ara sıra kaçak tütün satmak durumunda kalan üreticileri sıkı takibe aldı. Reji şirketi 1913 yılında Osmanlı İmparatorluğunu tehditle baskı altında tutarak devletten daha güçlü hale getirecek kararlar aldırttı (234).

İlk dönemlerde tütün ekiminde alan ve bölge seçimi bakımından herhangi bir planlama ve kısıtlama bulunmamasına rağmen 1913 yılında Osmanlı Devleti tarafından Reji İdaresi’ne verilen 15 yıllık tütün imtiyazına göre tütün ekim alanları belirlenmiştir. Bu alanlar arasında Antalya ve kazalarının yer almaması bilgisi bizi geçmişte de Antalya ve Kınık’ta da yoğun biçimde tütün tarımının yapılmadığı sonucuna ulaştırmaktadır.

1844 yılı öşründe belirtildiği gibi aynı hane reisleri tütün tarlasına ve toplam 950 Guruş miktarında hâsılata sahiptirler. 

ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.