İncir ihracatında ilk yükleme tarihi-2

31 Ağustos 2015 tarihinde Ege İhracatçı Birliklerinde “İncirin İlk Yükleme Tarihi” ile ilgili yazı dizimizin ikincisi ile devam ediyoruz.
Görünen oydu ki ilk yükleme tarihinin varlığı bile bir tartışma konusu. Biz Ziraat Odaları olarak bu tartışmayı üretici ile ihracatçı arasında uzlaşılmamış bir konu olarak görmekte iken, ihracatçıların arasında da bu konuda herhangi bir görüş birliği bulunmamakta.
İlk yükleme tarihini savunan grubun üç gerekçesi bulunmakta:
Bu tarihsel bir temayüldür, var ise uyulmaya devam edilmelidir.
Bize ihracat gününe kadar incir satın almamız ve inciri seçerek işleyebilmemiz için zaman gerekmektedir.
İlk yükleme tarihini koymakla, üreticinin elinden inciri daha ucuza alma imkânımız doğmakta, yükleme tarihi geciktikçe incir fiyatlarını aşağı çekmekte başarılı olmaktayız. Bu sayede daha fazla ve tatlı karlar elde etmekteyiz.
İlk yükleme tarihine karşı çıkanlar ise yüklemenin varlığını gereksiz germekteler.
İlk gemi yüklemenin incir fiyatlarına etki etmediği kanaatindeler.2014 yılında ilk yükleme tarihi 15 gün ertelendiği halde fiyatlar yükselmeye devam etti.
Bugün ile ilk yükleme tarihi arasında geçen sürede “beyaz kutu” tabir edilerek yasa dışı ihracatlar devam etmektedir. Namuslu ihracatçı ise yurt dışına mal sevk edebilmek için ilk yükleme tarihini beklemek zorunda.
Bu süre boyunca Yunanistan ve İtalya gibi ülkelerin ihracatçıları kalitesiz incirleri ile Pazar paylarını genişletmekteler.
Bu sistem haksız rekabet yaratmaktadır.
İncir fiyatlarını kırmaya yönelik ilk gemi yükleme tarihi tespiti sonucunda önce incir üreticisi, daha sonra da devlet ve maliye zarar etmektedir.
Diğer ihraç ürünlerinde de aflatoksin veya benzeri riskler mevcut iken niye sadece incirde bu uygulama mevcuttur?
Meclis toplantısı başlangıcında gördük ki ilk yükleme tarihine karşı çıkanlar büyük bir baskı altındalar. Hatta ilk andaki tavır konuşmalarına, düşüncelerini açıklamalarına izin vermemek yönündeydi. Ancak birkaç ihracatçı cılız da olsa düşüncelerini açıklasa da ilk yükleme tarihinden yana olanların çoğunlukları, onların seslerini duyurmalarını engelledi.
Sadece beş ihracatçı ilk yükleme tarihinin kaldırılmasını önerdi. Önergeleri ret edildi.
Eski İncir İhracatçıları Birliği Başkanı Osman Öztürk tarafından ilk yükleme tarihinin kaldırılmasının tartışılmaması yönündeki eğilim ve düşüncelerini izah tarzı salonda bir emrivakinin hâkimiyetini ortaya koymaktaydı. Divan ve Öztürk’ün çabaları sonucu bizce hiç anlamı olamayan, arada sadece Perşembe ve Cuma’nın bulunduğu iki gün gibi anlamsız iki seçenek oylandı ve ilk yükleme tarihi 2 Ekim olarak kabul edildi.
Pek çok alanda olduğu gibi incir ihracatında da işin emeğini çeken üreticinin düşüncesinin alınmayışı, hiçbir üretici birliğinin ihracat sürecinde olmayışı, TARİŞ’in var olmasına rağmen fikir beyan edememesi veya etmemesi büyük bir eksiklik olarak ortaya çıkmaktadır.
Bazı ihracatçıların serbest piyasa ve rekabet esasları açısından konuyu ele alarak hukuki zemine taşımaları da yeni ve gelişmelere gebe olacak bir sürece girdiğimizi göstermekte.