TARIM ÜRÜNLERİ FİYATLARI NASIL OLUŞUYOR

Tarım ürünlerinin fiyatlarının belirlenmesine etki eden pek çok unsur bulunmaktadır.

Bazı ülkelerde devletler tarım ürünleri fiyatlarının oluşmasına doğrudan etkide bulunurken bazı ülkelerde bu sorun üretici odaklı ele alınarak ürünlerin piyasa şartlarına göre belirlenmesi milli kooperatif, sendika ve üretici birliklerine bırakılmıştır.

Tarım ürünlerinin farklı yöntemlerle belirlenmektedir. Bunlar için bazı sınırlama veya üreticinin yararına olacak uygulamalar ortaya konmaktadır.

Ülkemizde de olduğu gibi zaman zaman farklı fiyat oluşturma politikaları tüm dünyada uygulanmaktadır. Başlıca fiyat politikaları;

• Taban,

• Tavan,

• Destekleme,

• Barem ve ortak barem,

• Referans fiyat,

• Müdahale fiyatı,

adları altında ödenilen fiyatların yanında, serbest piyasada arz ve talebe göre oluşan fiyatların da ödendikleri, yaşanan ekonomik gerçeklerdendir.

Ülkemizde özellikle 2000 yılı öncesinde tarım kesimini korumak amacı ile “taban” fiyat uygulamaları yapılmış, özellikle kültür ve ihraç ürünlerini üreten çiftçi korunurken bu ürünlerin üretilme süreçlerinin sağlıklı olarak sürdürülmeleri hedeflenmiştir. Bunun yanında diğer bir hedef de bu ürünlerin ithal yolu ile temininden kaynaklanan döviz israfının önüne geçilmek istenmiştir.

Tavan fiyat uygulamaları ise hammadde ve gıda enflasyonunun önüne geçmek amacı ile uygulanmaktadır.

Barem, ortak barem ve referans fiyat uygulamaları hakemli ve hakemsiz olarak alışveriş halinde olan sektörlerin karşılıklı çıkarlarını korumaya yöneliktir.

Devletler zaman zaman müdahale fiyatları ile arz-talep dengesini ve fiyat kontrolünü sağlamayı amaç edinmektedirler.

Diğer sektörlerde bu kadar çeşitli fiyat belirleme kıstasları bulunmazken niçin tarım ürünlerinde fiyat belirlemede çeşitlilikler çoğalmaktadır?

Batı ülkeleri ve gelişmiş ülkeler tarımsız ve gıdasız bir üretim sektörünün varlığını birinci öncelik olarak kabul ederken bizim gibi gelişmekte olan ülkeler için devlet, hükümetler ve devlet bürokrasisi açısından tarım kesimi ikinci derecede bir önem arz etmektedir.

Tarıma önem veren ve üreticiyi korumayı öncelikli kabul eden ileri ülkeler tarımsal üretimin sürüdürülmesinin bilincindedirler. Bu bakımdan çok sayıda ve zayıf durumda bulunan üretici sınıfının oluşmasını istemezler.