“Gıda sektörü ülkelerin geleceği açısından yaşamsal ve stratejik öneme sahiptir. Gıda fiyatlarındaki artışları önlemek ve bu artışların olumsuz etkilerini azaltacak politikalar geliştirmek ülkemizde uzun süreli kalıcı fiyat istikrarının sağlanması için büyük önem taşımaktadır.”
“Gıda fiyatlarındaki artışlar sosyal ve ekonomik bakımdan önemli sonuçlar doğurmakta ve ekonomide tüm kesimleri etkilemektedir. Tüketiciler yönünden, gıda fiyatlarındaki artışlar doğrudan beslenme maliyetini artırmaktadır. Özellikle düşük gelir düzeyine sahip hanelerde gelirin önemli bir bölümünü gıda harcaması oluşturduğundan, bu haneler fiyat artışlarından olumsuz etkileneceklerdir. Gıda fiyatlarındaki artışlar nedeniyle tüketiciler hem söz konusu gıda maddelerine olan talebi azaltacaklar hem de diğer mal ve hizmetlere olan taleplerini azaltmak zorunda kalacaklardır.”
Ardahan Üniversitesi İktisat Bölümü akademisyenleri Özlem Öztürk ve Nilcan Albayrak değişik kalemlerde kümelenmiş malların fiyatları ile tarım ürünleri ve gıdadaki artışları kıyaslıyarak yaptıkları çalışma Türk çiftçisinin gıda ve ürettiği ham gıdadaki etkisini ortaya koymaktadır (*).
Bu çalışmada Türkiye’de tarım ve gıda fiyatları ile enflasyon arasındaki ilişki, 2003-2017 dönemini kapsayan aylık enflasyon ve gıda ürünleri tüketici fiyat endeksi, döviz kuru, petrol fiyatları ve tarım ürünleri üretici fiyat endeksi verilerinden yararlanılarak araştırılmıştır.
Araştırma sonucuna göre “enflasyon üzerinde baskı oluşturan tarım ve gıda ürünleri fiyatlarındaki artışlar, kısa vadede üreticilerin lehine gibi görünse de, orta ve uzun vadede tüm toplumu etkilemektedir. Gıda harcamalarının en yoksul kesimlerin bütçesinde önemli bir paya sahip olması bu kesimlerin fiyat artışlarından daha fazla etkilendiği anlamına gelmektedir.
“Fiyat istikrarının sağlanabilmesi öncelikle sektörün tüm süreçlerinde istikrarlı bir yapının kurulmasıyla mümkün olabilecektir.
Fiyatlardaki dalgalanmalar, tüm ekonomiyi etkilemekte; bu nedenle devlet tarım ve gıda ürünleri piyasalarına yönelik etkin politikalar izlemelidir.
Bunun yanı sıra gıda fiyatlarının istikrarsız sonuçlarına piyasa içinde çözümler üretilmeli, sektör fiyat, rekabet ve ürün arz yönüyle izlenmeli ve yönetilmelidir.”
Sayın Özlem Öztürk ve Nilcan Albayrak’ın yaptıkları kısa ama doyurucu çalışmanın sonucuna göre “gıda fiyatlarındaki değişimin enflasyon oranını kısa ve uzun dönemde etkilediği görülmüştür. Gıda fiyatlarındaki artışların enflasyon üzerinde pozitif etkisinin olduğu belirlenmiş, gıda fiyatlarındaki %1’lik bir artış enflasyon oranını yaklaşık olarak %0.79 oranında artırmıştır. Değişkenler arasında, Gıda TÜFE, Tarımsal ÜFE ve Petrol fiyatlarından genel TÜFE’ye doğru nedensellik ilişkisi ortaya çıkmıştır.
Kısacası ham gıda ve tarım ürünlerindeki fiyat artışları sınırlı ve mevsimsel olmakta,enflasyonu etkileyen unsur olmaktan bir hayli uzaktır.
Enflasyon avcısı bürokrasi dikkatini gıdanın çiftçi sonrası pazarlama zincirine çevirmelidir.O zaman ,eğer ciddi bir denetleme olacaksa bir değeri de olacaktır.
(*):Özlem Öztürk ve Nilcan Albayrak, TARIM ÜRÜNLERİ-GIDA FİYAT ARTIŞLARI VE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.