Büyük Menderes niçin kirli akar-9 Büyük Menderes havzası ve diğer kirlilik unsurları

Büyük Menderes sularının bileşiğinde Aydın tarımı için en zararlı bulunan elementlerden birisi de BOR’dur.

Daha önce de konuyu ele almıştık. Ancak bor elementi hakkında yanlış bilgilerin varlığı ve Büyük Menderes’i kirleten jeotermal kaynaklar içinde yoğun oranda bor bulunması, bizi aynı yazıyı bir daha yazmaya mecbur etti.

Az miktarda bor, bitki büyümesi için zararsızdır. Sulama suyunda limitlerin aşılması durumunda bitki ölür. Bu fazla miktar toprakta birikerek toprağı çoraklaştırır. Hatta bir daha kullanılamaz hale getirir. (84)

Sulama suyu olarak jeotermal suların kullanımı, yüksek bor içeriği nedeniyle çevreye olumsuz etkide bulunmaktadır. Jeotermal suların yer altı suları ile karışımları sonucu, tarımsal alanlar etkilenerek bor kirliliği ortaya çıkar. Gediz Ovası'nda yer altı suyundaki bor miktarı, son yıllarda yüküm süren kuraklık ve aşırı yer altı suyu kullanımı ile artmıştır.

Düz topografyalı alçak alüvyal alanlarda aşırı sulamayla oluşan yüksek taban suyu, buharlaşarak toprakta tunların birikimine neden olur. Bu süreçte bor da toksik bir element olarak birikir ve toprağı çoraklaştırır. (85)

ATIKLAR TOPRAĞI KİRLETİR

Borun endüstri alanındaki kullanımlarının çevreye etkisi incelendiğinde uygulanan borlama yöntemlerinin ortaya çıkardığı atık ürünler, zehirlilik, parlayıcılık ve kirlilik gibi dezavantajlar oluşturmaktadır. (86)

2000 yılında yapılmış bir çalışmada, bor ve bor bileşiklerinin, termitlerin ahşap ürünlere verdiği zararlı etkileri önlediği tespit edilmiştir. (87)

Bor etkisine maruz kalma riski yüksek olan kozmetik, boya, deri, cam, porselen, elektrik, fotoğrafçılık ve çelik endüstrisinde çalışan kişilerde düşük yapma ve kısırlık oranlarının arttığı gözlenmektedir.

FAZLA BOR İNCİRİ BOZAR

Kocaeli’de denetlenen sanayi kuruluşlarının sıvı atık profili incelendiğinde, her bölgenin çok çeşitli sanayi kaynaklı tehlikeler ile iç içe olduğu görülmüştür. Körfez bölgesindeki bor tehlikesi diğer bölgelerde tespit edilmeyen tehlikeler arasındadır. (88)

Çevre kirliliğinin önlenmesi için atık sulardaki borun giderilmesi önem taşır. Borca zengin atık sular, iyon değiştiriciler kullanılarak temizlenir. Kimyasal çöktürme, fiziksel adsorpsiyon, çözücü ekstraksiyon, buharlaştırma-kristalizasyon bor konsantrasyonuna bağlı olarak kullanılan yönetmelerdir. (89)

Aydın için bor öncelikle incir açısından önemlidir. Ve fazla miktarda bor, incir bahçeleri topraklarında birikerek incir kalitesini doğrudan etkilemekte ve incir meyvesini satılamaz hale getirmektedir.