Uygulanan politikalar neticesinde, DP Hükümeti’nin özellikle ilk 4 yılında olmak üzere genel olarak 1950-1960 yılları arasında tarım alanında çok önemli gelişmeler yaşanmıştır. 1950-1954 yılları arasında tarımsal üretimde ciddi artışlar yaşanmış ve Türkiye, DP Hükümet programında belirtildiği üzere “yakın senelere kadar halkımızın yiyeceği ekmeklik buğdayı hariçten ithal ederken iki, üç sene gibi çok kısa bir devre zarfında hububat üreten memleketler arasında altıncı ve ihracatçı memleketler arasında da dördüncü” olmuştur. Bu dönemde, iyi hava koşulları ve Kore Savaşı’nın yarattığı dış konjonktür ile birlikte tarımsal üretim ve milli gelirde çok büyük artışlar yaşanmıştır (1).
1954 yılında hava koşulları elverişsiz geçince, tarım sektöründe üretim %20 düzeyinde azalmıştır. Ekonominin, sürükleyici sektörü olan tarım sektöründe bu beklenmedik büyük gerileme, ekonominin iç ve dış dengelerinin büyük ölçüde bozulmasına yol açmıştır. Buğday başta olmak üzere tarım ürünleri ihracatçısı olan ülke, ithalatta arz yetersizliğini gidermeye çalışmak zorunda kalmıştır. Böylece; ülkenin toplam ihracatı azalırken ithalatı hızla artmıştır. Yani, dış ticaret açığı büyümüştür. Bu kez, ortaya çıkan döviz kıtlığı nedeniyle, ithalat yapmak güçleşmiştir. Bu durum; iç piyasada hem yerli malların, hem de ithal girdisi kullanan ürünlerin fiyatlarının yükselmesine yol açmıştır(2).
Bu dönemde önemli bir ihracat ürünü olması nedeniyle pamuk üretiminde de sulama, gübreleme ve iyi tohumlukların yetiştirilmesine yönelik politikalar uygulanmış ve bunun sonucunda da Türkiye “dünya pamuk üretiminde yedinci ve pamuk ihracatında da beşinci” sıraya gelmiştir (3).
Tarımsal üretim artışı yıllık ortalama %13’ü bulmuş, tarım sektöründe çalışanların kişi başına reel geliri %46,5 oranında bir artış göstermiştir. Ancak, tarımsal nüfus içerisinde büyük toprak sahipleri ile küçük çiftçi çıkarlarının çatışması durumunda büyük toprak sahiplerinin çıkarlarına öncelik verilmiştir(4).
(1): Zahide SUNGUR, DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİNDE (1950-1960) TARIM POLİTİKALARI VE ETKİLERİ Yüksek Lisans Mezunu, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, s 10.
(2):Duygu YILMAZ, DEMOKRAT PARTİ’NİN TARIM POLİKASININ AYDIN ÖLÇEĞİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ (1950-1955) s 10-11.
(3): :(ÜMHP, 2013).
(4): (Boratav, 2004: 105-106).
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.