Pamuk Türk ekonomisinin ve tarımının vazgeçilmez ürünüdür. Çünkü katma değeri son derece yüksektir.Kullanım alanları son derece geniştir. Sanayimiz,başta tekstilimizin vazgeçilmezidir.
Ancak son zamanlarda pamukta fiyat sıkıntısı yaşanmakta.Önceki yazımızda pamuğun en önemli sorununun üretici açısından “destekleme” olduğunu,yetersiz mevcut destekleme ile rakip ülke çiftçileri ile rekabet edemediğimizi belirtmiştik.
Bugün ise pamuk sektöründe sorunlara ve mevcut olumsuzluklara eğileceğiz.
• Ülkemiz pamuk üretim alanları ve miktarında süreklilik bulunmamaktadır.Bu nedenle Türkiye’de onlarca yıldır pamuk üretim miktarı sanayinin ihtiyacını karşılayamamaktadır.
“1990’lı yıllarda tekstil sektörünün gelişmesine paralel olarak pamuk tüketimi artmış ancak üretim miktarı artmamıştır. Ekim alanları Türkiye’de 2002 yılında 2017 yılına kadar %30 oranında azalmıştır.
İthalat politikaları ise pamukta da devam etmiş ve yetersizlik ithalat yolu ile giderilmeye çalışılmıştır. Sonuçta 2003- 2017 yıllarında pamuk ithalatı %56,25 oranında artmıştır.”
* Ne yazık ki ülkemizde pamuk üretim ve tüketiminin ekonomideki önemi dikkate alınarak, pamuk üretimi tüketimi karşılayacak bir seviyeye getirecek tarımsal ve ekonomik politikalar şu ana kadar oluşturulamamıştır.Özellikle yüksek verim ve kalitede üretim yapılabilen bölgelerde ekim alanlarının artırılması sağlanamamıştır.Pamuk üreticisi sürekli bir arayışa itilmiş ;her üç-beş senenin bir,nde ancak zararını kurtarabilecek fiyatlarla pamuk satabilmiştir.
* Girdi maliyetlerinde ki artış (mazot, gübre, kimyasal ilaç vb.) karşısında üretici pamuk üretiminden büyük oranda vazgeçmiş,yerine yem bitkileri,sebze ve mısır tarımı yapmaya başlamıştır. Bu durumda pamuk üretimi sürdürülebilir değildir.
* Pamuk üretimi için verilen destekler yeterli değildir. Bu nedenle Ege,Antalya ve Çukurova bölgeleri pamuk üretimi için son derece uygun olmasına rağmen üreticiler başka ürünleri üretmeye yönelmiştir. Ayrıca, pamuk prim hak endişesi, çiftçilerin istenen evrakları tamamlanmasındaki güçlükler ve prim miktarlarının geç açıklanması gibi sorunlar üreticileri olumsuz yönde etkilemektedir.
* Son zamanlarda Tarım Orman Bakanlığı’nın “münavebeli ekim” uygulaması,başta Söke olmak üzere tuzlu taban topraklara sahip pamuk alanlarında destekleme sıkıntısı yaratmıştır.
Pamuk destekleme primleri rakip ülke koşulları ve dünya fiyatları göz önüne alınarak düzenlenmelidir. Havza bazlı destekleme modelinin etkin bir şekilde takibi ve uygulanmasısağlanmalıdır. Pamuk üretiminde daha çok verim ve kaliteye sahip olan alanlarda ekim desteklenmelidir.
4.Pamuk piyasası, dünyada çok fazla değişiklik ve müdahaleye mazur kalmaktadır. Dünya pamuk üretiminde önemli bir yere sahip olan ABD ve Çin’in stratejik davranışları,aralarındaki siyasi ve ekonomik çekişmeler,bugün olduğu gibi hem pamuk arzını hem de pamuk talebini etkilemektedir.
Bunların sonucunda pamukta dış ticaret ve kur politikaları kaynaklı sorunlar Türkiye’yi olumsuz yönde etkilemektedir. DTÖ, ICAC gibi uluslararası kuruluşların pamuk sektörünü olumsuz etkileyen hükümet önlemlerin kaldırılması yönündeki kararlarına rağmen ABD ve AB pamuk üretimlerini ve ticaretini yüksek oranda desteklemeye devam etmektedir.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.