Türkiye ise küresel zeytin üretiminin yaklaşık %5,5’ini gerçekleştirmektedir. Açıkça görülmektedir ki İspanya üretiminin yaklaşık 1.074 bin tonunu, Türkiye 20 bin tonunu, Yunanistan 95 bin tonunu ihraç edebilecek konumda iken İtalya tüketim için 235 bin ton ABD ise 300 bin ton zeytinyağı ithal etmek zorundadır.
Dünya zeytin ve zeytinyağı ihracatını ele aldığımızda üretici ve ihracatçı bir ülke olarak yerimizi daha açık bir şekilde görebiliriz.
Dünya zeytinyağı fiyatları, zeytinyağı üretiminde öncü olan İspanya ve İtalya borsalarında oluşmaktadır. Dünya zeytinyağı üretiminin de ihracatının da yarısından fazlası bu iki ülkeye aittir. 2017/18 ve 2018/19 sezonlarında küresel ekonomik krizin etkisiyle zeytinyağı üretici fiyatları düşük düzeyde kalmıştır. Bu sebeple son iki yıldır AB’de zeytinyağı stokları artmaya başlamıştır.
2018 yılında zeytin ve zeytinyağı dış ticaretinin ülke kırılımı görülmektedir. Dünyada 2018 yılında 11,2 milyar dolarlık zeytin ve zeytinyağı ihracatı gerçekleşirken 11,4 milyar dolarlık zeytin ve zeytinyağı ithalatı gerçekleşmiştir. Zeytin ihracatında İspanya 816 milyon dolar ile ilk sırada yer alırken onu 531 milyon dolar ile Yunanistan, 160,6 milyon dolar ile Fas, 115,6 milyon dolar ile Türkiye ve 93,2 milyon dolar ile Mısır izlemektedir. İspanya dünya zeytin ihracatının %36,7’sini tek başına gerçekleştirirken Türkiye ise %5,2’sini gerçekleştirmiştir. Küresel zeytin ihracatında ilk beş sırada yer alan ülkeler toplam ihracatın yaklaşık %77,2’sini gerçekleştirmektedir. Zeytinyağı ihracatında İspanya 3,9 milyar dolar ile ilk sırada yer alırken onu 1,7 milyar dolar ile İtalya, 822,3 milyon dolar ile Tunus, 785,8 milyon dolar ile Portekiz ve 774,2 milyon dolar ile Yunanistan ile 262,6 milyon dolar ile Türkiye izlemektedir. İspanya dünya zeytinyağı ihracatının %43,2’sini tek başına gerçekleştirirken Türkiye ise %2,9’unu gerçekleştirmiştir. Küresel zeytinyağı ihracatında ilk beş sırada yer alan ülkeler toplam ihracatın yaklaşık %89,1’ini gerçekleştirmektedir.
Zeytinyağı ithalatında İtalya 1,94 milyar dolar ile ilk sırada yer alırken onu 1,55 milyar dolar ile ABD, 747,2 milyon dolar ile İspanya, 573,6 milyon dolar ile Fransa ve 437,2 milyon dolar ile Portekiz izlemektedir. İtalya dünya zeytinyağı ithalatının %21,1’ini tek başına gerçekleştirirken ABD %16,9’unu İspanya ise %8,1’ini gerçekleştirmiştir. Küresel zeytinyağı ithalatında ilk beş sırada yer alan ülkeler toplam ithalatın yaklaşık %57,1’ini gerçekleştirmektedir
Toplam zeytin ve zeytinyağı ihracatında İspanya 4,7 milyar dolar ile ilk sırada yer alırken onu 1,83 milyar dolar ile İtalya, 1,3 milyar dolar ile Yunanistan, 867,4 milyon dolar ile Portekiz ve 822,9 milyon dolar ile Tunus ve 378,2 milyon dolar ile Türkiye izlemektedir. İspanya dünya zeytin ve zeytinyağı ihracatının %42’sini tek başına gerçekleştirirken İtalya %16,3’ünü Yunanistan ise %11,6’sını gerçekleştirmiştir. Türkiye ise küresel zeytin v zeytinyağı ihrcatının yaklaşık %3,4’ünü yapmaktadır. Küresel zeytin ve zeytinyağı ihracatında ilk beş sırada yer alan ülkeler toplam ithalatın yaklaşık %84,9’unu gerçekleştirmektedir.
Toplam zeytin ve zeytinyağı ithalatında İtalya 2,1 milyar dolar ile ilk sırada yer alırken onu 2,04 milyar dolar ile ABD, 797,5 milyon dolar ile İspanya, 737,7 milyon dolar ile Fransa ve 538,6 milyon dolar ile Brezilya ve 514,8 milyon dolar ile Almanya izlemektedir. İtalya dünya zeytin ve zeytinyağı ithalatının %18,3’ünü tek başına gerçekleştirirken ABD %17,9’unu İspanya ise %7’sini gerçekleştirmiştir. Küresel zeytin ve zeytinyağı ithalatında ilk beş sırada yer alan ülkeler toplam ithalatın yaklaşık %54,3’ünü gerçekleştirmektedir.
Üretimde zeytinde 3. zeytinyağında 5. sırada yer alan Türkiye’nin ihracatta üst sıralarda yer alsa da küresel ticaretten yeterince pay alamadığı görülmektedir. İhracatçılarımızın küresel talepte süt sıralarda yer alan ülkelerin pazarlarında daha kat edeceği çok mesafe olduğu açıkça görülmektedir.
Kaynak: TİM-Tarım Orman Bakanlığı
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.