12 Eylül’de gerçekleşen askeri darbenin ardından 27 Eylül’de yine bir asker olan Bülent Ulusu Hükümeti'nin tüm ekonomik uygulamalarında olduğu gibi tarım alanında da Turgut Özal’ın düşüncesi ile gerçekleştirilen 24 Ocak Kararları etkili olmuştur.
Özal’ın uygulamalarında daha çok dış gelişmelerin etkisi rol oynamıştır.
1980’li yıllardan itibaren gerek dünyada gerekse Türkiye’de tarım politikalarında ve tarımsal yapıda önemli değişimler yaşanmaya başlamıştır. Özellikle 2000 yılından itibaren Türkiye’deki tarım politikalarının değişiminde; Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), Avrupa Birliği (AB), Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası'nın (DB) yönlendirmeleri etkin rol oynamıştır. (1)
1970’li yılların sonunda Türkiye ekonomisinin girdiği bunalımdan kurtulabilmesi için uygulamaya konulan 24 Ocak 1980 İstikrar Tedbirleri, tarım politikalarını da büyük ölçüde etkilemiştir. Bu istikrar tedbirlerinden sonra liberalleşme politikalarının hayata geçirilmesiyle birlikte, hükümetlerin tarıma karşı koruyucu ve düzenleyici tavrı değişmiştir. (2)
Tarımsal üretimin piyasa koşullarına bırakılmasını sağlayacak biçimde politika değişikliğine gidilmiştir. Bu doğrultuda istikrar tedbirlerinin tarım sektörüne yönelik ilk uygulaması, gübre fiyatlarını önemli ölçüde artırmak olmuştur. Bunun yanı sıra kimyasal gübre ve diğer girdilere sağlanan girdi sübvansiyonları kaldırılmış, büyük ölçüde dışa bağımlı modern girdilerin fiyatları serbest döviz kuruna göre piyasalarda dalgalanmaya bırakılmıştır. Bu dönemde tarım sektörüne sağlanan kredilerin kullanım koşulları ağırlaştırılmış, tarım ürünleri dış ticaretinde korumacılık azaltılmıştır. Bunların yanı sıra 1980 yılından itibaren ürünlere yönelik tarımsal destekleme fiyatları düşürülmüş ve destekleme kapsamı daraltılmıştır. (3)
(1): Müslüme NARİN, 1980’Lİ YILLARDAN SONRA TARIM POLİTİKALARINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER,
(2): Narin, agm.
(3): Şahinöz, Ahmet (2001), “Tarım Sektörü”, Türkiye Ekonomisi, Sektörel analiz, Türkiye Ekonomi Kurumu, (Ed. Ahmet Şahinöz), Ankara, ss. 97.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.