Önceki yazımızda “çok iddialı bir biçimde” hayata geçirilen “havza bazlı destekleme “ projesinin tam anlamı ile hedefine ulaşamadığını belirtmiş bazı eleştiriler getirmiştik.İnancımız odur ki bu proje tekrar gözden geçirilerek amacına ve Türk tarımının yararlarına uygun olarak yereldeki tarım paydaşlarının da düşünceleri alınarak yeniden düzenlenmelidir.
Tarım Orman Bakanlığı tarafından “Havza bazlı destekleme uygulamaları”na ilişkin çalışmalar sürdürülüyor olup, desteklemenin geliştirilmesi yönelik yapılan faaliyetler projenin ilk hayata geçirilmesinden itibaren aşağıdaki gibidir:
• Tarımsal üretimin kendi ekolojisine uygun alanlarda yoğunlaşması, desteklenmesi, örgütlenmesi, ihtisaslaşması, entegre bir şekilde yürütülmesi ve tarım envanterinin hazırlanması amacıyla 2009 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile 30 adet tarım havzası tespit edilmiştir.
• Çiftçi alışkanlıklarından kaynaklanabilecek mağduriyetlerin önlenmesi ve kademeli bir geçişin anlaşılarak sağlanması amacıyla ilk aşamada arz açığı olan, ekonomik değeri yüksek 17 temel ürün (hububat, baklagil, yağlı tohumlu bitkiler, zeytin, çay) belirlenen 30 havzada 2010 yılından itibaren desteklenmeye başlamıştır.
• Çalışmaların daha sağlıklı hale getirilmesi, mikroklima alanlar ile özel iklim sahalarındaki ürünlerin de değerlendirilebilmesi ve diğer ürünlerin de destekleme kapsamına alınabilmesi için il, ilçe ve 190 alt havza düzeyinde ürün deseni belirleme çalışmaları 2016 yılı itibarıyla 81 il mahallindeki çalışmalar tamamlanmıştır.
• Bu çalışmalarda Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) aracılığıyla tarım alanlarının özellikleri ile toprak, topoğrafya ve iklime karşı ürünlerin beklentileri eşleştirilerek ürünlerin uygunluk alanlarını ülke bazında belirten ürün uygunluk haritaları elde edilmiştir.
• Bu çalışmalardan elde edilen sadece modelin çıktıları değil, her bir alt havza bazında, ürün uzmanları, araştırma enstitüleri, üniversiteler ve ilgili STK’ların görüşleri de dikkate alınmıştır.
• 30 tarım havzasının çok geniş coğrafyaya sahip olması ve havza içerisinde farklılık gösteren alanlar sebebiyle, önerilecek ürünlerin havzanın tamamında desteklenmesi ya da desteklenmemesi de farklı problemleri beraberinde getirmiştir. Bu nedenle 2017 yılından itibaren her bir ilçe alanı tarım havzası olarak belirlenmiştir.
• İlk uygulama sadece fark ödemesi desteği kapsamında yapılıyor iken 2017 yılından itibaren mazot gübre desteği, yem bitkileri desteği, alan bazlı fındık desteği ve sertifikalı tohum kullanım desteklemeleri de havza bazlı uygulama kapsamına alınarak parasal hacim yönünden bitkisel üretim desteklerinin çok büyük bir kısmı havzalar bazında uygulanmıştır.
• Havzasında desteklenen ürünleri üreten çiftçilere destekleme ödemesi yapılır. Ürünler ilgili havzalarda üretilmelidir. Ürünlerin havzası dışında yetiştirilmesi durumunda bu ürünlere destekleme ödemesi (mazot gübre desteği, yem bitkileri desteği, alan bazlı fındık desteği ve sertifikalı tohum kullanım desteklemeleri) yapılmaz.
3. Tarım Şurası Kararlarından
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.