“Sözleşmeli tarım Tebliği’nin yürürlüğe girdiği 30/06/1996 tarihinden önce akdedilmiş sözleşmeler için Tebliğ hükümleri uygulanmayacaktır.
Bu Tebliğ ile 1996 yılında Tebliğ’de yapılan değişiklikler ile bir anlamda sözleşmeli üretim yaptıran firmaların yöneticilerince söz konusu Tebliğ’in uygulanmasını sınırladığı belirtilen birçok husus yeniden düzenlenmiştir.
Bunlardan firmalarca sağlanan girdilere enflasyon nedeniyle faiz uygulanması, tohum üretiminde tecrit mesafesi bırakılması dışındaki tüm değişiklikler gerçekleştirilerek, firmalarca söz konusu Tebliğ hükümlerinin uygulanabilirliği artırılmıştır.
Ancak sözleşmeli üretimde alıcı ve üretici olmak üzere iki önemli taraf olduğu bir ölçüde ihmal edilmiş, yapılan düzenlemeler ile çoğunlukla üreticilerin mevcut uygulamalardan kaynaklanan birçok sorunu çözümlenememiştir.
Burada alıcı firmaların çok organize biçimde oluşturdukları baskı gruplarının yeni yapılan düzenlemelerde aktif rol alması ve üretici örgütlerinin konuya yeterince taraf olmamalarının önemli etkisinin olduğu ifade edilmektedir (Akçay ve ark., 2000).
Sözleşmeli üretimle ilgili olarak 26/04/2008 tarihli ve 26858 sayılı Resmî Gazete’de “Sözleşmeli Üretim ile İlgili Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” yayımlanmıştır. Bu Yönetmelik tarımsal üretim yapan üreticiler veya temsil yetkisine sahip üretici örgütleri ile bunların ürünlerini satın alacak olan alıcılar arasında akdedilen “Tarımsal Üretim Sözleşmesi” ile ilgili usul ve esasları kapsamaktadır.
Bu Yönetmelikle: sözleşmeli üretimin belirli usul ve esaslar çerçevesinde düzenlenerek verim ve kalitenin arttırılması, tarımda sürdürülebilirliğin sağlanması, standartlara uygun ürün elde edilmesi, plânlı üretim yapılması, yeni üretim teknikleri konusunda bilgi aktarılması ve özendirici olunması amaçlanmaktadır. Örgütlü, kayıt altına alınmış, kontrollü üretim ve satış koşulları mevzuatlarla belirlenmiş, sözleşmelere bağlanmış, teknik ve hukuki altyapıları mevcut olan üretim modelinin uygulanabilirliği kanıtlanmıştır. Veri tabanı üretim planlaması açısından önemli bir kaynak oluşturmaktadır.
Sözleşmeli üretimin en yaygın olarak yapıldığı şeker pancarı yetiştiriciliğinde uygulanan yasal mevzuat 4634 sayılı Şeker Kanunu’na dayanılarak çıkarılan ve 28/06/2002 tarihli ve 24799 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Ham madde ve Şeker Fiyatları Yönetmeliği”dir. Yönetmelik hükümlerine göre Pancar Yetiştirme Sözleşmesi’nde bulunması gereken başlıca konular: ham madde fiyatları ve miktarı, üretim şartları, münavebe, tohum, ekim ve mücadele, teslim ve alım şartları, fire tespiti, ham madde taşımaları, tarımsal destekler, yan ürünler, bedel ödemeleri, teknik ve cezai şartlar ile anlaşmazlıkların çözümüne ilişkin hususlardır.
Etlik piliç yetiştiriciliğinde “Kanatlı Hayvan Eti Üretiminde Sözleşmeli Üretime İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” uygulanmaktadır. Yönetmelik 27/10/2017 tarihli ve 30223 sayılı Resmî Gazetede yayımlanmıştır.
Meyve ve sebze işleme sanayinde de yapılan sözleşmelerin tabi olduğu yönetmelik, 26/04/2008 tarihli ve 26858 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sözleşmeli Üretim ile İlgili Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”tir.
Çiğ süt alım satımının sözleşmeli olmasını zorunlu hale getiren yönetmelik 16/04/2015 tarihli ve 29328 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çiğ Sütün Sözleşmeli Usulde Alım Satımına İlişkin Yönetmelik’tir. Yönetmeliğin amacı sanayiye arz edilen çiğ süt ün alım satımının sözleşmeli usulde yapılması, üretici/ üretici örgütü ve alıcı arasında uyulması gereken kuralların belirlenmesidir. “
Kaynak:3.Tarım Milli Şurası Kararları
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.