1923-1930 yılları tarımsal üretimin canlanan yılları olarak nitelendirilmesine rağmen rakamsal olarak ele aldığımızda üretim artışının yetmediğini görmekteyiz.
1923 yılına göre 1933 yılında; hububat ekim alanlarında % 9, bakliyat ekim alanlarında % 17, şeker pancarı ekim alanında % 205, patates ekim alanında % 39 artış olmuşken bu ürün ve ürün gruplarındaki üretim artışı ise hububatta % 63, bakliyatta % 72, patateste % 47 ve şeker pancarında % 2700 olmuştur.
Bu dönemde zor şartlara rağmen geçimlik üretimden pazara dönük üretimin ilk sinyalleri verilmeye başlanmıştır.
Cumhuriyetin ilk on yılında tarımın milli gelir içindeki payı sabit fiyatlarla çok az değişmiştir. 1923 yılında % 43 olan tarımın payı 1933 yılında % 41,5'e düşmüştür. Yine bu dönemde tarım sabit fiyatlarla yaklaşık % 100 gelişme göstermiştir.
1923 yılında ihracat 50,8 milyon dolar, ithalat ise 86.9 milyon dolar iken bu rakamlar 1930 yılında sırasıyla 71.4 ve 69.5 milyon dolar düzeyine yükselmiştir. Bu dönemde 1930 yılı hariç olmak üzere tüm yıllarda dış ticaret dengesi sürekli açık vermiştir. İhracatta tarımın payı % 86 olarak gerçekleşmiştir .
II. Dünya Savaşı yılları Türk çiftçisi için en zor dönem olarak tarihe geçmiştir. Toplumun tüm kesimleri savaşın olumsuz etkisini az veya çok hissederken Türk çiftçisi don, kuraklık gibi doğal afetler nedeniyle yaşadığı kıtlık yanında “savaş tedbirleri” olarak hükümetin aldığı bir dizi yasak nedeniyle başarılı bir şekilde üretim yapamamış, üretimini de gelire çevirememiştir.
II. Dünya Savaşı'na katılmamamıza rağmen orduya 1 milyon asker çağrılmış ve bu da genç tarım nüfusunu topraktan uzaklaştırmıştır. Azalan tarımsal iş gücü tarımsal üretimi olumsuz etkilemiş ve bazı ürünlerde kıtlık yaşanmıştır. Artan gıda darlığını gidermek için devlet boş ve uzun yıllar işlenmemiş alanları tarıma açmış ve 1942 yılında buğday kombinaları kurarak halkın ve ordunun ihtiyacı olan ürünleri üreterek karşılama yoluna gitmiştir. Üreticiye ürünlerini devletin belirlemiş olduğu düşük fiyattan satma zorunluluğu getirilmiş ancak ürünler karaborsa olarak satılmaya başlanınca fiyat üzerindeki baskı kaldırılmıştır.
Serbest piyasada belirlenecek olan fiyatların aşırı yükselmesi ile 1943-1945 yılları arasında Toprak Mahsulleri Vergisi adı altında vergi getirilmiş ve oran % 10 olarak belirlenmiştir. Savaş yılları milli gelirde % 20 gerilemeye neden olmuştur. 1939-1945 döneminde sabit fiyatlar ile kişi başına GSMH yılda % 0,9 gerilemiştir. Bu dönemde sabit fiyatlarla milli gelir yaklaşık % 51, tarım ise % 57 oranında büyümüştür. 1945 yılına göre 1933 yılını kıyasladığımızda ise genel ekonomide yaklaşık % 2'lik düşüşe rağmen tarımdaki düşüş % 7 civarında olmuştur. Bu dönemde tarımın milli gelirdeki payı yine % 39 ile % 43 arasında değişmiştir. 1935 yılına göre 1945 yılında kırsal alanda yaşayan nüfusta % 1 oranında düşüş olmuş ve 1945 yılında kırsal alanda yaşayan nüfusun payı % 75 olmuştur. (1)
(1): Cumhuriyetin İlk Yıllarında Tarım (Anonim).
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.