Takip Et

UNUTULAN TARIM ÜRÜNLERİNDEN: PALAMUT:5

Aydın’ın yükselti bakımındanen üst kesiminde bulunan Karacasu da palamut üretim merkezlerindendi.

“1895 salnamesinde Karacasu’nun ekonomik yanı ağır basmaktadır.

“Ziraat ve Ticaret:

Kaza-yı mezkûrda 30 000 İstanbul kilesi hınta (buğday), 220 000 kile şa’ir (arpa),72 000 kile mısır ve çavdar,15 000 kile akdarı, burçak, susam, nohut, mercimek ve bakla, 200 000 kıyye çekirdekli pamuk, 150 000 kıyye incir ve 35 000 kantar palamut,50 000 şinik zeytin, 500 çeki afyon,450 000 yaş ve kuru üzüm, 200 000 meyan kökü hâsıl olur, alınır, satılır.

“İthalat ve İhracat:

Kaza-ı mezkûr ithalatı basma, Amerikan bezi ve sair, akmeşe ile şeker ve pirinç ve kahve ve emsali, havc-ı zarurriyeden ihracat dahi mahsulât-ı mahalliyeden olan incir, üzüm, afyon ve hınta (buğday) ve şa’ir (arpa),susam ve sair cuvbat ile ekili pamuk hamam takımı, havlu, mavi bez ve saire. Her nevi mensucat-ı metnuadan ibarettir. “

“Dâhil-i kazada geliyetle zira olunan hububat: buğday, arpa, mısır, pamuk, susam.

Mahsulât-ı saire: Çavdar, palamut, akdarı, kum darı, burçak, afyon, üzüm, mazı.

Mülahaza: İşbu mahsulâttan en ziyade ihracat buğday, arpa, palamut, pamuk, mısır, susam, darı olup…”

COĞRAFİ KONUMU FARKLI

Karacasu, XX. yüzyılın başında Tavas’tan Büyük Menderes sahiline kadar geniş bir sınıra ve değişik coğrafi konuma sahip olmasıyla değişik tarımsal ürün desenine sahiptir.

“Dâhil-i kazada geliyetle zira olunan hububat: Buğday, arpa, bakla, burçak, susam, darı, akdarı, kum darı, çavdar. Mahsulât-ı saire: incir, üzüm, palamut, mazı, zeytin, afyon, pamuk. Mülahaza: İşbu mahsulâtın en ziyade buğday, arpa, palamut, mısır, susam ve mazıdan ibaret olup İzmir’e sevk olunur.”

Aydın’ın önemli kazalarından olan Bozdoğan ise tarım varlığı bakımından vilayet içinde önemli yer tutmakta idi.

“Yabani zeytin ağaçlarının, halk tarafından ıslah edilmesi ve ıslah edenlere verilmesi; yabani zeytinleri aşılayanlara mülk olarak verilmesi; meyve ağaçlarının daha verimli olabilmesi için aşılanması; palamutların budamaya teşvik edilmesi” öngörülmekte idi.

Aydın vilayeti kazalarının üretim ve ihracatı, Cumhuriyetin kuruluşuna kadar sürmüş hatta Cumhuriyet döneminde hızla artmıştır.

Bu nedenle burada, 1923 yılına ait elde edebildiğimiz birkaç rakamı vermekle yetiniyoruz. Pamuk; 160.000 balya, tütün; 26.090.033 kilo, palamut; 32.000.000 kilo, Afyon; 22.000 sandık ve meyankökü 28.000.000 kilo. Bu verileri Mütareke Dönemi'ndeki üretim miktarları ile kıyasladığımız zaman hepsinde de artış sağlandığını görmekteyiz. Bölgenin en önemli ürünlerinden olan üzümden 1923’de 36.608.000 kilo ve incirden 20.480.000 kilo istihsal sağlanmıştır. Bu miktarlar Mütareke Dönemi'ndeki üretim miktarlarına kıyasla olumlu görünse de Dünya Savaşı öncesindeki miktarların ancak yarısını oluşturabilmektedir. Üzüm ve incirden sonra bölgenin bir diğer önemli ürünü olan zeytinden 8.000.000 kilo hâsılat elde edilmiştir. Bu miktarın % 37,5’i (3.000.000 kilosu) İzmir, % 25’i (2.000.000 kilo) Edremit ve % 18,7’si (1.500.000 kilo) Ayvalık yöresine aittir. 1923 yılı zeytininden 8.000 kilo yağ çıkarılmıştır.

ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.