Tarım alanlarını işlemek amacıyla da hayvancılık yapılmakta idi. Hayvanların kendisinden veya mahsulünden ticari kârlar kazanmanın hemen hemen hiç önemi yok iken, bölgede hayvanların daha çok ticari uğraşlar için taşımacılıkta kullanılması çok daha fazla önemli idi. Ayrıca bölgede hayvancılık, dokuma sanayi için yün ve tiftik, deri sanayi içinde ham derinin sağlanmasında çok önemli bir yer tutmuştu (215).
19. yüzyılın 2. yarısında her türlü hayvan derisinin ticareti yapılmaktaydı. Tavşan, keçi ve koyun derileri dışındaki deriler kurutulmuş ve tuzlanmış olarak, 200 okkası 22–56,5 kuruş arasında satılmaktaydı. Temmuz ve Kasım ayları arasında düzinesi 8–11 kg. çeken 30 bin karaca derisi tanesi 8,75–9 kuruştan pazara getirilmekteydi (216).
Teke Sancağı’nın fiziki yapısı ve coğrafi yapısı hayvancılık için ve bilhassa da küçükbaş hayvancılık için uygundur. Büyük keçi ve koyun sürülerine sahip Yörük cemaatleri için bu coğrafya çok önemlidir. Defterlerde Teke Sancağı’na ait kanunname bulunmadığından, diğer çalıştığımız sancaklar da olduğu gibi, Yörüklerin iki koyuna bir akça vergi ödedikleri kabul edilmiştir. Vergi gelirleri kaydedilirken başka vergi kalemleri ile birlikte kaydedildiğinden sancakta yetiştirilen hayvan sayısını tam olarak tespit etmek mümkün olmamıştır. Teke Sancağı ile ilgili defterlerde kanunname bulunmaması isi daha da güçleştirmektedir. Menteşe Sancağı’nda 66 koyundan fazlası için iki koyuna bir akça vergi alınmaktayken Hamid Sancağı’nda ise 25 koyundan yukarısı için yine iki koyuna bir akça vergi alınmaktaydı (217).
Öküz:
Öküzün beslenme amacı doğrudan tarımla ilgilidir. Her ne kadar büyük oranda yük hayvanı olarak kullanılsa da Anadolu köylüsü için öküz birinci derecede tarla işlemede kullanılan hayvandır. Osmanlı Devleti’nde çift kavramı öküz kaynaklı olup bir çift öküz tarafından sürülebilecek toprak miktarı olan birim dönüm olarak tanımlanmıştır. Henüz çift sürmeye alışmamış, danalıktan yeni çıkmış erkek inek yavrularına tosun denmektedir.
Osmanlı Devleti’nde öküz ve manda gibi sığır cinsi hayvanlar önemli ziraat vasıtalarından kabul edildiğinden bunlar üzerine ayrıca bir vergi konulmamıştır. Yalnız ihtisap resminin uygulanmasından sonra bu hayvanların alım satımlarındaki kıymetleri üzerinden belli bir oranda vergi alınmıştır (220).
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.