TÜRKİYE’DE TARIMIN VERGİLENDİRİLMESİ-6

Yetiştirilmesi uzun zaman alan ve kesilip satılmak üzere yetiştirilen ağaçların bu madde de yazılı giderlerinden vergi usul Kanunu’nun 283’üncü maddesi uyarınca aktifleştirilen kısmı, ağaçların satıldığı yıl hariç olmak üzere her takvim yılı için vergi usul kanunu hükümlerine göre belirlenen, yeniden değerleme oranında artırılarak kazancın tespitinde dikkate alınır.

Emlak-Arazi Vergisi 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu (EVK), Türkiye sınırları içerisinde bulunan binalardan ve arazilerden alınacak olan vergiyi düzenlemek amacıyla kabul edilmiştir. Yasanın vergi muafiyet ve istisnalarının düzenlendiği 4. maddesinde, tarımsal üretim için ayrılmış bulunan binaların bu yasa kapsamında vergilendirilmeyeceği açıkça düzenlenmiştir. Çiftçiler, bizzat kendi tarımsal faaliyetlerinde kullanmak ve bunları kiraya vermemek koşulu ile makine, samanlık, arabalık, ağıl, kümes, koruma mahalleri, seralar ve benzeri binalar ile bekçi bina, kulübe ve barakaları; su ürünleri üreticileri ise, üretimde kullandıkları ağ ve alet depoları, kayıkhaneler ve işçi, bekçi bina ve kulübelerine sahip olmalarından dolayı vergiden muaf tutulmuşlardır.

Bina vergisinde olduğu gibi belediyesi olmayan ve bir belediye ve mücavir olan sınırları dışında bulunan köylerdeki topraklar arazi vergisinin dışında bırakılmışlardır. Ancak bu toprak sahipleri yine beyanname vermek zorundadırlar. Böylece köylerdeki bina ve toprakların tamamı beyana tabi tutulmuşlardır.

Diğer yandan kanunun 16.maddesinde “mükelleflerin bir belediye ve bu belediyenin mücavir alan sınırları içinde bulunan arazisinin (arsalar hariç) toplam vergi değerinin 10 bin Türk Lirası Arazi Vergisinden müstesnadır” denilmektedir. Bu miktarı üç misline kadar artırmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir. Bu hükmün tatbikatında mükellef ile eş ve velayet altındaki çocuklara ait arazi değerleri toplu olarak nazara alınır. Bu maddede yazılı istisna, hisseli arazide mükelleflerin hisse miktarları ayrı ayrı nazara alınmak suretiyle uygulanır” denilmektedir.

EVK’nın 15. maddesinde bazı tarım toprakları için geçici muafiyet halleri hükme bağlanmıştır. Geçici muaflık kapsamında değerlendirilen tarım toprakları şu şekilde belirlenmiştir;

a) Özel kanunlarına göre devlet ormanları dışında insan emeğiyle yeniden orman haline getirilmek üzere ağaçlandırılan arazi 50 yıl;

b) Toprak ve topoğrafik özellikleri ve erozyon gibi sınırlayıcı faktörler sebebiyle kültür bitkilerinin yetişmelerini engelleyen araziden; bataklık, turbiyer, çorak, makilik, çalılık, taşlık ve sair haller dolayısıyla üzerinde tarım yapılamayan sahaların, ıslah tedbirleriyle yeniden tarıma elverişli hale getirilmesinde 10 yıl;

c) Teknik, ekonomik ve ekolojik bakımlardan gerekli şartları haiz olan arazide yeniden fidanla dikim veya aşılama veya yeniden yetiştirme suretiyle ağaçlık, meyvalık, bağ ve bahçe meydana getirilmesinde asgari 2 yıl, azami 15 yıl;

d) Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca, organize sanayi bölgeleri için iktisap olunduğu veya bu bölgelere tahsis edildiği kabul edilen arazi sanayici lehine tapudaki tescilin yapılacağı tarihe kadar, Cumhurbaşkanınca serbest bölge ilan edilen arazi kullanıcı lehine tapuda tescilin yapılacağı tarihe kadar. (*).

(*):Kaynak: TZOB 2019 Zirai ve İktisadi Rapor.