Okul öncesi eğitim döneminde kreşe başlama zamanını tuvalet alışkanlığını kazanmasıyla ilişkili düşünen aileler ve velilerim için küçük bir araştırma yapıp deneyimlerimi aldığım eğitimle pekiştirdim. Bebeklikten çocukluğa adım attığı bu dönemde süreci uzatmadan çocuğumuzu yormadan herhangi bit travmaya sebep olmadan neler yapabiliriz.
Erken çocukluk döneminde belirgin olan egemenlik dürtüsünün kökleri bebeklik döneminde oluşur. Bebekler aynı hareketleri yaparak davranışlarının kendi bedenlerini, nesneler, anne/babaları ve diğerleri üstündeki etkisini gözlemlerler. Bu ilk egemenlik duygusunu, esas yapan var olmak, çocuğun duygusal ve bilişsel gelişimini besler. Bebeklerin özellikle altıncı aydan sonra aktif olarak uyarı aramaları, tekrar ve benzerlikten hoşlanmalarının arkasında da bu egemenlik duygusu yer alır.
21-23. Ay Tuvalet Eğitimi: Tuvaleti kullanmayı öğrenmek aile/ çocuk ilişkisini etkileyen önemli bir egemenlik basamağıdır. Erken çocukluk döneminde çocuklar kendi fiziksel yeteneklerini keşfetmekte ve geliştirmekte, ilişki dinamiklerini anlamakta ve bunları yanıtlamakta, ve dış baskılarla karşılaşmakta ve bunlara tepki vermektedir. Bu basamaklardan geçerken bir yandan da çocuğun benlik saygısı gelişmektedir. Bu dönemde anne/ baba ve çocuğun güç savaşları aradaki ilişkiyi olumsuz etkileyerek enüresis, enkopresis ve fiziksel istismara yol açabilir. Bu nedenle tuvalet eğitimine başlamadan önce, çocuğun eğitime hazır olduğunun ipuçları beklenmelidir. Bu ipuçları genellikle 18 ay civarında görülür. Çocuğun tuvalet eğitimine hazır olduğunun bazı ipuçları şöyle sıralanabilir: • Çocuk bezi ıslandığında veya kirlendiğinde rahatsızlık duyduğunu belirtir veya çocuk temiz olmakla kirli olmanın arasındaki farkı algılar. • Çocuk kirli olmakla ilgili endişe duymaya başlar. Çevresindekilerden temiz olmanın önemini öğrenmeye başlamıştır. • Çocuk anne/babasını veya kardeşlerini taklit etmek ister. • Çocuk tuvaletini yaparken haber verir. • Çocuk tuvaletini özel bir kelime ile belirtir. • Çocuk tuvaletini yapmak için odanın bir köşesine gider. • Çocuk pantolonunu kendi başına çıkarabilir ve gerek bu iş için gerekse diğer işlerde “kendi başıma yaptım” demekten hoşlanır. Tuvalet eğitimine basamaklı olarak 24 ay civarında başlanması önerilir. Çocukların çoğu 30-36. aylarda gündüz, 36-48. aylarda ise gece tuvalet kontrolünü sağlarlar. Tuvalet eğitimi verirken acele etmemeli, fakat geç de kalınmamalıdır. Çocuğun bir lazımlığı olsun ve çocuğun lazımlığa alışması için zaman tanıyın. Çocuk önce kıyafetleri ile lazımlığa oturabilir. Lazımlık oyuncak haline gelmemelidir. • Çocuğun idrar yapma veya dışkılama ritmine göre her gün düzenli aralarla lazımlığa oturmasını hatırlatın. Oturması için zorlamayın ve çocuğun istediği zaman kalkmasına izin verin. Çocuğun “vücudunun patronu” olmasına izin verin. • Tuvaletini lazımlığa yaptığında, yaptığı işi övün, yapmadığı zaman kınamayın. • Kazaları kabullenin. • Çocuğu, sizi veya kardeşlerini taklit etmesi için cesaretlendirin. • Çocuk düzenli olarak lazımlığa yapmaya başladığında bezini çıkarın. Yeni başlayanlar için sadece gündüz bezi çıkarın. Aile içindeki değişim zamanlarında (kardeş doğumu, kreşe başlamak, taşınma, gibi) bu eğitime başlamaktan kaçınılmalıdır. Çocuğun tuvalet eğitimi sırasında tuvaletini yaparken ayaklarının yere değmesi sağlanmalıdır.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.