Büyük Menderes Nehri'ne ait çalışmalardaki örnekleme sayılarının azlığı, nehrin sürekli izlenmesi yönündeki verileri sağlıklı olarak sağlayamamaktadır. Bu amaçla Büyük Menderes Nehri'nin yaklaşık her 40 km’sinden yani 13 ayırımlı noktasından yapılan örnekleme ile nehir suları bir yıl boyunca her ay izlenmiştir.
Nehir suları bütünü itibariyle her ay yapılan örneklemelerde pek homojen bir seyir izlememiştir. Ancak bazı örnekleme noktaları hemen tüm aylarda farklı kirlilik parametreleri için yoğun bir derişim göstermiştir.
TUZLU SU NİTELİĞİNDE
Erimiş katı maddeler değeri her ay 100 mg/l’ nin üzerinde belirlenirken, pH değeri özellikle Aydın il girişinde 9.00 değerinin altına hiç düşmemiştir. Su örneklerine ait tuz içerikleri de 1 ve 2 no’ lu nehrin başlangıç noktasına ait örnekleme yerleri dışında tuzlu su niteliğindedir. Nehir bu konumunu bütün yıl alınan örneklemelerde de muhafaza etmiştir. Büyük Menderes Nehri'ne ait özellikle 4 ve bunu izleyen 5, 6, 7 ve 8 no’ lu örnekler bor içerikleri yönünden tarım açısından önemli risk oluşturmaktadır.
Büyük Menderes Nehri'ne ait farklı aylarda yapılan örneklemelerde Fe, Cu, Pb, Cr ve Al bakımından ölçüt veriyi aşan değerler analiz edilmezken Zn, Mn, Co elementlerince kirlilik sınırına giren sonuçlar belirlenmiştir.
Nehirde yoğun bir amonyak azotu ve nitrit azotu kirlenmesi analiz edilmiştir. Farklı aylarda 1.5 - 93 mg/l arasında değişen NO3-N’ u özellikle 7 no’ lu örnek noktasında maksimum bulunmuştur. Sulardaki P içeriği de özellikle 13 no’ lu örnek olan Aydın ili çıkışında en üst değerde saptanmıştır. Bu noktadaki N/P oranı da en fazla 10 değerinin altına düştüğü yani en çok kirlenmenin belirlendiği nokta olmuştur.
BU YÜKE DAHA FAZLA DAYANAMAZ
Büyük Menderes Nehri'ne, çevresindeki endüstriyel ve Aydın gibi büyük bir il ve birçok ilçenin evsel atıklarının döküldüğü gerçeği dikkate alındığında, nehir sularının bu yüke ne kadar dayanabileceği sorusu akla gelmektedir. Bu nedenle ağır metallerce nispeten pek kirlenmemiş olan, N ve P bakımından kirli, yine aşırı tuz yükü olan B. Menderes’ in alınacak basit arıtma ve deşarj önlemleri ile kurtarılması olasıdır. (226/1) (227)
Ege Üniversitesi (EÜ) Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü tarafından Maden Tetkik Arama Enstitüsü (MTA) ile Japonya‘dan Kyuden Sangyo, Kyushu Elektric Power, West Japon Engineering‘in koordinatörlüğünde, jeotermal sulardan bor giderilmesi ve kazanılması yönünde bir proje başlatıldı. Ege Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nalan Kabay’ın koordinatörlüğünde, Prof. Dr. Mithat Yüksel, Fen Fakültesi Kimya Bölümü‘nden Prof. Dr. Ümran Yüksel ve Dr. Müşerref Arda tarafından yapılacak çalışma, Denizli-Kızıldere Jeotermal Sahası'nda yürütülüyor. Bu sahada elektrik üretiminde kullanılan yeraltı sularının kullanım sonrasında Menderes‘e verildiğini belirten Prof. Dr. Nalan Kabay, yaptığı yazılı açıklamada, şu bilgileri verdi: “Termal suların içindeki bor miktarı, sulama sularında bor için izin verilen sınır değerinin çok üzerindedir. Bu projenin amacı Menderes’e verilmeden önce termal sularda bulunan 'bor'un iyon değiştirme işlemi ile sulardan giderilmesidir” (Yeni Şafak. 15 Mayıs 2002)
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.