DP tarım yatırımlarında Aydın’a özel bir önem vermiştir.
1952 yılında Ziraat Bankası, Aydın şubesine bağlı Tarım Satış kooperatiflerinin bina ihtiyaçları için bir plan hazırlanmıştır. Kooperatif ortaklarının bu amaçla geçmiş senelerde yaptıkları bağışlarla sağlanan imkânlarla bu tarihe kadar Umurlu, Dalama kooperatiflerinin iki katlı ve lojmanlı binaları bitirilerek hizmete açılmıştır. Daha ileri tarihlerde aynı şekilde Aydın, İncirliova, Germencik kooperatif binaları da tamamlanarak hizmete sunulmuştur. Alt katı servis hizmetine ayrılan ve üst katı da lojman olan bina 40.000 liraya mal olmuştur. Tek katlı ve lojmanlı olarak yapılması kararlaştırılan Köşk, Ömerbeyli, Hıdırbeyli, ve Üzümlü kooperatifi binaları da eksiltmeye çıkarılmıştır. 1931 yılında kurulan ve 20 yıllık bir çalışma sonunda şehirli ve köylü üreticiler için faydalı bir varlık olarak yetişen kooperatifler, ortakların anlayış ve alakaları ile kendi binalarında çalışma imkânı bulmuşlardır.
Fakat dünün ziraat işleri ve icaplarına göre ayarlanan bu formülün 1950’lere gelindiğinde makineli tarımın gelişmesiyle devrinin gereklerine uymadığı gerçeği ile karşı karşıya kalınmıştır. Bu sebeple yalnız Milli Aydın Bankası için değil, zirai ikraz muamelesi yapan bütün kredi müesseselerinin zamanın istilzam ettirdiği şekle uymak zorunda olduğu sonucuna varılmıştır. Ziraat Bankası genel müdürünün o günlerde yaptığı açıklamaya göre Marshall Planından temin edilen zirai alet ve makine bedellerinin banka sermayesine naklinin 1948 yılında Hasan Saka hükümeti zamanında sağlandığını belirtmiştir. Milli Aydın Bankası 1952 yılı mart ayı içerisinde pamukçu ve incirci üreticiye kendi öz varlığından 800.000 liralık ikrazda bulunduğunu beyan etmiştir (1).
Zirai makineleşmeden sağlanan verim sırasında Adana’dan sonra ikinciliği Söke ilçesi almıştır. 1950-52 yılları arasında Söke’de çalışan 2000 traktör çalışmıştır. 1952 yılında 250-300 dönüm alana pamuk ekilmiştir365. Yine bu yıl, Pamuk Satış Kooperatifleri birliği tarafından İspanya’ya 290 kuruştan 480 ton pamuk yapılan satılmıştır. Yapılan hesaba göre kooperatif eline 257 kuruş geçmiştir (2).
1953 yılı hesaplamalarına göre kooperatif birliklerinin 23.799 milyon zarardan 15,980 lirası fon ve müspet fiyat farkından kapatılarak, kalanı başarılı hesaplara alınmıştır. 12 Martta toplanmış olan kongrede 1951, 1952 iş yılları zararı olarak tahakkuk eden 23.790.000 lira 79 kuruştan, 13.324.330 lira 99 kuruşun hükümetçe fondan, 2.765,632 lira 99 kuruştan da müspet fiyat farkından karşılandığı bildirilmiş kalan 7.819.038 lira zararın ortaklara devredilmeyerek devlet tarafından birliğe verilmiştir (3)
Demokrat Parti iç ve dış baskılar altında uluslar arası ekonomik sistemle bütünleşme denemesine girdiğinde, geçici birtakım olumlu göstergelerin verdiği iyimserliğe dayanmıştı. Marshall yardımıyla gelen traktörlerle Hazine topraklarının, meraların ekine açılması ve tarım için olumlu hava koşulları, seferberlik sona erip genç erkek nüfusla iş kaynaklarının tarıma dönmesi eklenince tarım üretimi 1947-1953 arasında yılda %10’un üzerinde artmıştı.
(1):Zirai Kredi İşleri”, Aydın, 31 Ocak 1952, s. 2.
(2:)Pamuk Satışları” , Aydın, 6 Eylül 1952, s. 1. Bkz. Yılmaz,agt.s 120.
(3) :Aydın, 3 Mart 1953. Bkz. Yılmaz,agt.s 109.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.