19.YÜZYILDA GÜNEY ANADOLU’DA TARIM ÜRÜNLERİ-2

Arpa:

Buğdaydan sonra Anadolu insanının en çok yetiştirdiği hububat arpadır. Teke Sancağı ve Kınık’da da arpa buğdaydan sonra en çok ekim alanlarında bulunan üründü. Arpa, daha çok hayvan yemi olarak kullanılmasına rağmen, buğday kadar olmasa da ekmek yapımında da kullanılmaktaydı.

1455 yılı tahririnde arpa üretimi ve öşrü hakkında kesin sonuca ulaşmak mümkün olamamaktadır. Ancak 1568 tahririnde arpa üretimi 69,030 müd,1 380 600 kile,35 481 420 kg.dır.

1568 yılında Teke Sancağında arpa üretimi 262 müd, hâsılı ise 13 150 akçedir.

Susam:

Yörüklerin yetiştirdiği sınaî ürünler içerisinde keten ve susama da rastlamaktayız.

Daha çok yağı için üretilen susam, sıcak iklim isteğinden dolayı Akdeniz sahillerinde yer alan kıyı ovalarda yetiştirilmekte idi. Susam yağı için üretilmekte, tahin helvacılığında kullanılmaktadır. Susamın üretim alanı, Antalya’nın doğusunda yer alan Karahisar’dan başlayıp, Antalya, Kumluca ve Kalkan’ın ovası durumunda olan Kınık’a kadar uzamaktadır.

1455 senesinde Yörüklerin 5 batman keten bahası olarak 200 akça vergi ödenmiştir. Susam içinde 1530 senesinde 6 müd susam bahası olarak 600 akça vergi ödenmiştir.

1845 yılında ise 433,5 müd susam üretilmiş,28 413 akçe hâsılat elde edilmiştir.

Teke Sancağında ve Kınık’da hububatlar gibi susamın tarımı da erken dönemde başlamış hemen her dönemde para eder bir ürün olmuştur. Kınık’ta üretilen susam yakın zamana kadar (1970) Kalkan (Kalamaki) limanından gönderilmekteydi.

Pamuk:

Defter kayıtlarında “penbe” olarak geçmektedir.

Osmanlı coğrafyasında pamuk üretimi, bağcılık gibi bazı alanlarda uzmanlaşan bölgelerde yetiştirilmektedir.

Osmanlı Anadolu’sunun doğu cihetinde ise özellikle Hınıs-ı Mansur, Kâhta, Gerger Kazaları ile Çemişgezek Sancağı, Harput Sancağı; batı tarafında ise Selanik, Bursa, Gelibolu; güney tarafında ise Halep ve Kıbrıs, pamuk üretiminin yapıldığı diğer önemli bölgeler idi. Pamuk üretim bölgelerine yakın olan önemli pamuk sanayi merkezleri ise Batı Anadolu’da Denizli, Tire, Söke, Aydın, Nazilli, Ortakçı, Söbüce Menemen, Manisa, Çine ve Bergama; Orta Anadolu’da Hamideli bölgesi, Karaman (Larende), Konya, Niğde; Kuzeyde ise Merzifon, Zile, Tokat, Kastamonu, Küre, Tosya ve Samsun ile Bafra idi. Bu şehir ve kasabalardaki tezgâhlarda işlenen pamuk, iç pazara ve özellikle pamuk yetişmeyen Kuzey memleketleri ile Avrupa’ya ihraç edilmekte idi (194).

Pamuğun Adana’da tarımının başlamasının hemen ardı sıra Antalya’da da başlaması kaçınılmazdı. Her ne kadar pamuğun Anadolu’da XVI. yüzyıllarda tarımının ve sanayinin varlığı bilinse de XIX. yüzyılda ivme kazanmasının nedeni sanayileşmiş Avrupa’nın pamuğa olan ihtiyacı ve hükümetin pamuk üretimi konusunda almış olduğu destekleyici tedbirlerdir.