Davranış biçimleri üzerine araştırma yapan bilim adamları, rastgele üç maymun seçip, kafese koymuşlar, kafesin tavanına da muz asmışlar. Muzu gören maymunlar, telleri tırmanıp uzanmaya çalışınca, basmışlar tazyikli suyu, basmışlar tazyikli suyu... Nerden geldiğini şaşıran zavallı maymunlar, paldır küldür yere yuvarlanmışlar, kafaları gözleri dağılmış. Mecburen uslu uslu oturmaya başlamışlar. Hepsi sırılsıklam.
*
Bakmışlar ki, bunlar öğrendi, ıslak maymunlardan birini çıkarıp, yerine kuru bir maymun koymuşlar. Kuru maymun acemi tabii, muzu görür görmez kapmak için derhal hamle yapmış. Yapmış ama, tazyikli suya gerek kalmamış, ıslak maymunlar kuru maymunun ayağına yapışmış hemen, çekmişler aşağıya, vermişler yumruğu, başımızı belaya mı sokacaksın diye... Böylece o da öğrenmiş. Göz ucuyla muza baka baka, oturmuşlar uslu uslu... İkisi yaş, biri kupkuru.
*
Sonra, ıslak maymunlardan birini daha çıkarıp, yeni bir kuru maymun koymuşlar kafese... Bu sefer, ıslak
olanı tazyikli su korkusuyla, kıdemli kuru olanı kanun böyle diye, girişmişler tekme tokat tecrübesiz kuru maymuna... Yeni kuru maymun ne olduğunu bile tam anlamamış ama, öğrenmesi gerekeni öğrenmiş şak diye, oturmuşlar uslu uslu, biri sırılsıklam, ikisi kupkuru.
*
Ardından, son ıslak maymunu dışarı çıkarıp, üçüncü kuru maymunu ittirmişler kafese... Garibim, muzu kapmaya teşebbüs edince, bin pişman olmuş, esaslı sopa yemiş öbür kuru maymunlardan... Netice itibariyle, neden dövdüğünü bilmeyen iki kuru maymunla, neden dövüldüğünü bilmeyen bir kuru maymun elde edilmiş. Tavandaki muza bakmamak için kafalarını öne eğmişler, oturmuşlar uslu uslu.
Öğrenilmiş çaresizlik'tir bu.
*
Muz cumhuriyeti deneyidir.
*
Korkaklıkla ahmaklık birbirine karışınca, illa kurunun yanında yaşın yanmadığını, yaşın yanında kurunun da yanabildiğini kanıtlar.
*
Posterlerinden tanırsınız.
Hani şu, mevzu ne olursa olsun "görmedim, duymadım, konuşmadım" diyen üç maymun vardır ya, işte onlar.
*
E hal böyleyken...
Ve "o hal" devam ederken...
Yukarıda okuduğunuz 5 maymun deneyi İngiliz George Robert Stephenson tarafından yapıldı. İş sahipleri ve CEO’lar için öğretici bir analoji olarak görülmektedir.
Ekmek 1 lira iken 5 tl, pide 2 lira iken 10 tl, kıyma 300 tl, soğan 30 tl olmuş halkta en ufak bir kımıldama görülmemektedir.
İşte bu öğrenilmiş bir çaresizliktir ve ne yazık ki Türk halkı sindirilmiştir. Ve artık halkımız başına ne gelirse gelsin muz yemeyen maymunlar gibi kaderine boyun eğmektedir.
Hepinize iyi haftasonları değerli Denge okurları…
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.