Kuşadası'ndan Davutlar'a ve Güzelçamlı veya Davutlar'dan Söke'ye giderken yolun her iki yanında serpme köy kahvaltısı levhaları görürsünüz. Fatma ablanın yeri, Serpil teyzenin yeri filan gibi... Hepsi 30-40 çeşit köy kahvaltısı verdiğinden bahisle sizi cezbetmeye çalışırlar.
Oysa köy kahvaltısı deyimi şehirlilere cazip gösterilen uydurma bir kavramdır. Hiçbir köyde içinde 30 çeşit malzeme olan serpme kahvaltı göremezsiniz. Bununla birlikte köyde yapılan kahvaltılarda çeşit azdır ama yağında, peynirinde, balında lezzet vardır.
Yıllardan beri köşe bucak dolaştığım köy gezilerimde yaptığım kahvaltılarda ya çorba ile yetinmiş, ya sıcak bir bazlamanın içine konan çökeleği yemiştim. Bazen de sofraya zeytin, peynir, bahçeden domates, biber konmuştu veya tereyağına iki yumurta kırılmıştı. Bunlar belki de konuk olduğum için ikram ediliyordu. Onun için ‘köy kahvaltısı' denince aklıma bu mütevazi yiyecekler geldi.
Geçenler de bir arkadaşım gel seninle Değirmen' de bir kahvaltı yapalım deyince aklıma bunlar gelmişti.
Değirmen' de garsonlar' serpmeye' başlayınca ‘köy kahvaltısı' denen şeyin, benim bildiğim köy kahvaltılarından olmadığını anladım. İçimden; ‘inşallah köy kahvaltısı denen bu yiyecekler bizim köylümüze de nasip olur' demek geçti.
Aslında kahvaltı yöresine, insanına göre değişen bir kültürdür. Bizde okkalı kahvaltı geleneği, çay kültürüyle başladı.
Asırlar boyu, şimdilerde pek moda olduğu gibi, iki öğün yemek yeniyormuş. Biri kuşluk vaktinde, diğeri güneş batmadan önce olmak üzere... Sabah erken vakitte, yani kahve içilmeden önce ufak tefek atıştırmalar yapılıyormuş.
'Kahve altı' denen bu hafif öğünde mideyi rahatlatmak için ufak tefek yiyecekler yenirmiş. Kırsal kesimde halk güneş doğduktan sonra sıcak bir çorba ve ekmekle açlığını bastırarak güne başlarmış. Şehirlerde ise sabah namazından sonra, tercih ve imkanlara göre tel dolaptan çıkarılmış peynir, zeytin ve reçelle kahvaltı edilir. Daha sonra günün kahvesi içilirmiş. Kahvaltının asıl yıldızlaşması Cumhuriyet döneminin ardından çay üretimine başlanıp 1940' lı yıllarda tüketimimizin iyiden iyiye artmasıyla gerçekleşmiş. Gerçi beyaz peynir, sele zeytin, petek bal, meyve ve çiçek reçelleri gibi malzemeler bizim mutfak kültüründe yüzyıllardır var olan ince lezzetler...
Kahvaltılar yörelere göre değişiyor demiştik, örneğin Urfa, Diyarbakır, Mersin'e gittiğinizde de sabah ciğer yersiniz, Antep'te de beyran çorbası içersiniz ya da katmer yersiniz; Bunlar da kahvaltıdır. Zengin göstersin diye pek çok malzemenin sofraya eklenmesiyle 30-40 çeşitten oluşan kahvaltılar geleneksel kahvaltımız değildir.
Bizim esas kahvaltımızda; yöresine göre farklı peynirler, bazı yerlerde tandır ekmeği, bazı yerlerde lavaş, bazı yerlerde ekşi maya ekmek, mutlaka tereyağı-bal, yumurta ve zeytin bulunur.
Adana, Urfa, Diyarbakır' da ciğer dürüm, Gaziantep' de nohut dürüm, ya da kaymaklı, fıstıklı katmer yiyerek güne başlama geleneği çok eskidir. İç Anadolu ve Doğu Anadolu' da ayranlı yani katıklı çorba yapıp, tarlaya götürüp orda kahvaltılarını çorbayla yaparlar. Ege de tarhana çorbası içme ritüeli çok yaygındır.
Gezdiğim yerlerde 'Van kahvaltısı' adı altında bazı yerler görüyorum. Üzülerek söylüyorum ki buralarda yediklerinizin çoğu son derece uyduruktur! Van' da kahvaltı bir kültürdür. Yerel halk mahalle aralarında 'sütçü' diye adlandırılan kahvaltıcılara gider. Her şey basit, sade ve çok lezzetlidir. 400 metre derinlikte ki gölü, 4000 metreye ulaşan dağ zirvelerinden zengin coğrafyada yoğrulmuş malzemelerin hepsi ayrı birer ziyafet niteliği taşır. Sofra da Gevaş veya Çatak ilçelerinden gelen çiçek balı, Van otlu peyniri, murtuğa, kavut, Van cacığı olmadan Van kahvaltısı olmaz.
Gaziantep' de beyran çorbası ve katmer, Antakya'da humus ve beton( bakla ezmesi), Kayseri' de sucuk içi (bol baharatlı kıyma), iç Anadolu' da ki farklı hamur işleri, Urfa ve çoğu Güney Doğu ilindeki ciğer şiş
topraklarımızda ki kahvaltı mozaiğinin renkli parçalarındandır. Köy kahvaltısı diye oturduğunuz masaya gelenlerin hepsinin marketlerden temin edildiğini unutmayın!
Hepinize iyi hafta sonları değerli Denge okurları.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.