30 Ağustos Zafer Bayramı ve Aydın

Cumhuriyet’in ilk Aydın Belediye Başkanı Ahmet Emin Arkayın’ın öğretmen kızı Nihal Arkayın’ın anılarını anlatan “Deniz Yeli” adlı kitabı her Aydınlının okuması gerektiğini düşünüyorum. Emekli öğretmen ve Yazar Ali Sarayköylü’nün kaleme aldığı kitapta Aydın’a dair çok şey bulacaksınız. Kitabı bulma imkânınız biraz zor. Bizzat yazarından dijital ortamda edinebildim. Belki Aydın’da birileri öncülük eder, Deniz Yeli, kitap olarak yeniden basılır mı onu bilemiyorum. Yazarın izni olursa ben dileyenlerle paylaşabilirim. Bir de Ali Sarayköylü’nün “Bu Şehrin İnsanları” adlı romanını da tavsiye ederim. O da Aydın’ın Kurtuluş Savaşı günlerinin anlatıldığı, Kuvayı Milliye ruhunun gerçek hikâyelerle yalın bir şekilde aktarıldığı çok güzel bir eser.

Bugün 30 Ağustos Zafer Bayramı’nın 94 yıl dönümünü kutluyoruz. Aydın’da son zamanlarda sadece adet yerini bulsun diye kutlanan bu bayramın, cumhuriyetin ilk yıllarından sonra 1950’lere kadar nasıl kutlandığını “Deniz Yeli” adlı kitapta Nihal Arkayın anlatmış. Onun ağzından dinleyelim;

“Her yıl 30 Ağustos’tan 7 Eylül’e kadar devam eden Zafer Haftası etkinlikleri, o günleri yaşayanların belleklerinde yer etmiştir. 30 Ağustos kutlamaları çok heyecanlı geçerdi. Merkezdeki Şehitler Abides'ine çelenklerin konulmasıyla başlar, onu halk kürsüsünden yapılan konuşmalar izlerdi. Önce orduyu temsilen bir subay konuşur, sonra babam bir konuşma yapardı. Daha sonra geçit töreni başlardı. 37. Alay tam kadrosuyla katılır, halk da çok büyük ve coşkulu sevgi gösterileriyle izler ve alkışlardı. Akşamında fener alayı düzenlenir, mahallelerde halk yer yer davul zurna eşliğinde eğlenirdi. Şehrin önemli yerlerinde “tak”lar kurulur, mersin dalları ve çiçeklerle süslenir, gece de aydınlatılırdı. Zafer Haftası içinde Pınarbaşı’nda zafer balosu (ya da garden parti) düzenlenirdi. Bunu Türk Hava Kurumu organize ederdi. Piyangolar ve açık arttırmalarla kuruma gelir sağlanırdı. Haftanın sonunda, 7 Eylül’de sadece Aydınlılar değil, civar köy ve kasabalardan da büyük katılım olurdu. Rengârenk giysiler ile gelen köylü vatandaşlar, bütün gün şehri canlandırırlardı. Törenin en heyecanlı anı gaziler ve efelerin o günkü giysileri içinde şehrin kurtuluşunu temsili olarak canlandırmalarıydı. Tören, çelenklerin konulması ve yapılan konuşmalarla devam ederdi. Zafer Haftası boyunca çeşitli eğlenceler düzenlenirdi. Pehlivan güreşleri, karagöz, kukla gösterileri, konserler vb. hepsini kurum organize eder, geliri de kurumun olurdu.”

7 Eylül’ü de aradan çıkarmış olduk değil mi?

Mekanın cennet olsun Nihal Arkayın, kalemine sağlık Ali Sarayköylü…

Kutladığımızı sandığımız 30 Ağustos Zafer Bayramımız kutlu olsun Aydın halkı.