Recep Ayı ile başlayıp Ramazan Ayı ile sona eren mübarek üç ayların son günü olan Ramazan Bayramına kavuşmamıza çok az bir zaman kaldı. Rabbimize hamdolsun...
Sınavlarda başarılı olanları tebrik etmek adetten olduğundan, Ramazan Ayında Allah'ın emri olan oruçlarını tutarak ve Ramazanın ruhuna uygun yaşayarak imtihanlarını geçen bütün Müslümanları tebrik ederim.
Bayramlar, insanlar arasındaki sevgi bağlarının güçlendiği, dargınların barıştığı, toplumsal dayanışmanın arttığı, kardeşlik ruhunun canlandığı, yaşlıların, hastaların, kimsesizlerin ziyaret edildiği, paylaşmanın ön plana çıktığı, sevinçli, eğlenceli ve huzur dolu günlerdir.
Hızla gelişen teknoloji beraberinde bir sürü güzel hasleti de alıp götürmekte iken, ne yazık ki dini bayramlara ait pek çok güzel örf ve adet de teknolojinin ve geçip giden zamanın kurbanı oldu...
Ne acıdır ki artık günümüz insanı bayram günlerinin önemini unuttu ve bayramları diğer günler gibi kutlamaya başladı. İnsanlığı ileriye taşıyan yenilikler, beraberinde koca bir geçmişi de silip atmakta. Gelinen noktada insan, "Nerede o eski bayramlar" demeden edemiyor...
Artık ramazan gecelerinin ve bayram günlerinin maniler söyleyen davulcuları yok...
Bayramlık elbiseleri yastıklarının başucuna koyup uyuyan çocuklar yok...
Bayramın öncesindeki günlerde konu komşuyla toplanıp imece usulü bayramlık tatlılar hazırlayan anneler yok...
Bayram için evine türlü türlü şeker, kolonya ve bayramlık erzak alan babalar da yok...
Şimdi gelin, eskiden var olup şimdilerde kaybolmuş ya da kaybolmaya yüz tutmuş bayram adetlerinden bazılarını beraberce hatırlayalım;
Eskiden bayramlar aile kavramını ön plana çıkaran, bütün ailenin aynı sofrada buluşup ortak bir mutluluğu paylaştıkları özel günlerdi.
Eskiden insanlar belki şimdiki kadar zengin değil ve imkanlar da oldukça kısıtlıydı; fakat bayramların gelişi ile evlerde ve mahallede hava değişir, yüzlerde tebessüm ve insanlarda huzur peydah olurdu. Çünkü bayramlar aynı zamanda evin eksikliklerini tamamlamak ve çocuklara o yıla ait yeni elbiseler almak anlamına gelirdi. Bu nedenle çocuklar bayramların gelişini dört gözle bekler ve yeni elbiselerini giymek için gün sayarlardı.
Eskiden arefeden önceki günlerde bayram hazırlıkları başlar, konu komşu bir araya gelip bayram temizliği yapar, bayram tatlısı ve diğer ikramlıkları hazırlarlardı...
Bayramlarda tatile gidilmez, bunun yerine büyükler ziyaret edilir veya evde küçükler beklenirdi...
Eskiden, daha bayram günü gelmeden çocuklar için bayram harçlıkları ve mendiller hazırlanırdı...
Eskiden, bayram arefesinde ya da bayram günü mezarlık ziyaretleri yapılır, bütün ölmüşler için Kuran okunur ve dualar edilirdi...
Eskiden bayram günlerinde zorunlu işler hariç başka iş yapılmazdı...
Bayram sabahı erkenden kalkılır, mümkünse banyo yapılır, en güzel elbiseler giyilir, güzel kokular sürülür ve erkekler bayram namazı için camiye giderlerdi...
Bayram sabahları babamla birlikte camiye gidişimizi ve yolda birlikte tekbirler getirişimizi daha dün gibi hatırlarım...
Eski bayramlarda, Ramazan ayı süresince oruç tutanları sahura kaldıran davulcular, bayramda da boş durmazlar, bahşiş toplamak ve bayram coşkusunu en iyi şekilde yansıtmak için tek tek bütün kapıları dolaşır, bayram manileri okurlardı...
Bayram günlerinde fırıncılar çalışmaz ve ekmek çıkarmazlardı. Gene o günlerde günlük gazeteler yerine tek gazete olarak bayram gazetesi basılır, gazeteciler de bayram tatili yaparlardı...
Sadece bir kısmını işaret ettiğim eskiye dair güzel adetlerin çoğu şehirleşmenin ve teknolojinin getirdiği olumsuz sebepler yüzünden kaybolup gitmiş olsa da, bu adetlerin bazılarının Anadolu'nun kırsal kesiminde hala devam ettiriliyor olması oldukça sevindirici.
Yazımızı, bayramlarda yapılması ve yaşatılması gereken güzel adetleri özetleyerek bitirelim;
Bayramlar, zengin-fakir demeden ve her türlü farklılığı bir kenara bırakarak birlikte kutlanmalıdır.
Bayramlarda çocuklar, yetimler, yoksullar sevindirilmeli, hastalar, kimsesizler, komşular ziyaret edilmeli, arkadaşlar, dostlar unutulmamalı, hiç olmazsa telefonla arayarak bayramlaşıp hal hatır sorulmalıdır. Bayram birlikte kutlanıyorsa bayramdır...
Bayramlar tatil için birer fırsat olarak görülmemeli, çok önemli bir sebep olmadıkça, bayramlarda anne ve babalar mutlaka ziyaret edilmelidir. Zira bayram ziyaretleri anne ve babalar için ilaç gibidir. Unutulmaması gerekir ki insanlar yaşlandıkça “paraya, pula” değil, ilgiye, sevgiye ve önem verilmeye ihtiyaç duyarlar...
Ağız tadı olsun ve tatlı yiyip tatlı konuşalım diye bayramlarda tatlılar yenilmeli ve gelen misafirlere de ikram edilmelidir.
Bu özel günlerde çocuklara şefkatle yaklaşılmalı, onların bayram heyecanlarına ortak olunmalı ve bayram harçlıkları ihmal edilmemelidir.
Son söz Alvarlı Efe'den;
Can bula cânânını
Bayrâm o bayrâm ola
Kul bula sultânını
Bayrâm o bayrâm ola
Hüzn-ü keder def ola
Dilde hicâb ref ola
Cümle günâh af ola
Bayrâm o bayrâm ola
İyi Bayramlar, Esen Kalın...
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.