Egzersizle yaşlanma geciktirilebilir mi?

Bu hafta yaşı ilerlemiş okurlarımın sorularına cevap vermeye çalışacağım. Yaşlanma, insanın yaşamı boyunca, vücut yapısının derece derece değişime uğradığı normal bir biyolojik süreçtir. İnsanın biyolojik ve kronolojik yaşı vardır. Biyolojik yaş; biyolojik ve fizyolojik yapının, zamanla bozulma değişimine odaklanırken, kronolojik yaş; kişinin takvim yaşına odaklanır.

Yaklaşık olarak 30 yaşlarında başlayan, fizyolojik fonksiyonların değişme etkileri, 55-60 yaşlarında daha fazla belirginleşir, 80’li yaşlara doğru da bu kriterlerin artık yerleştiği kabul edilir. Bununla birlikte, fizyolojik yaşlanma, aynı yaş katmanında aynı oranda oluşmaz. Yaşlanmanın, genetik bir programa uygun olarak meydana geldiği de ileri sürülmektedir. Buna çeşitli çevresel faktörler etki etmekte ve yaşlanma sürecini değiştirebilmektedir.

Yaşlanmanın Organizma Üzerine Etkileri;

Dış görünüş; Omurlar arası kıkırdağın azalmasına bağlı olarak boy yaşlanma ile kısalır. Bu kısalma 70 yaşlarında, 3-4 cm’yi bulabilir. Omuz genişliği ve toraksın derinliği azalır. Beyin ağırlığında %7-11 oranında azalma olur. Deride; epidermis hücrelerinin bölünmesindeki azalmaya bağlı olarak, gerilme meydana gelir. El sırtı derisi kalınlığı azalır. Bu azalma genellikle kadınlarda 45, erkeklerde 55 yaşından sonra belirgin hale gelir.

Yaşlanmanın Kardiyovasküler Fonksiyon Üzerine Etkileri;

Fonksiyonel değişiklikler; Kalbin çalışma ritmi değişmez. Maksimal kalp atım sayısı, antrenmanlı olsun olmasın her insanda, yaşla azalır (220-Yaş). Maksimal kalp atım sayısı her on yılda 6-10 atım/dk. azalır. Kan basıncı; gerek sistolik, gerek diyastolik kan basınçları yaşlanmayla artar.

Yaşlanmanın Solunum Sistemine Etkisi;

Akciğer volümleri ve kapasiteleri, yaşla azalır. Residüel yoğunluk, fonksiyonel residüel kapasite yaşla artar. Yaşla, gerek istirahatte gerekse de antrenmanda, alveollerde diffüzyon kapasitesi azalır. Solunumun verimliliği, yaşla azalır. Muayyen bir iş için yaşlı insan, daha fazla ventilasyon yapmak zorundadır. Yaşlanmayla, maksimal akciğer ventilasyonu azalır. Yaşlılarda karın solunumunun akciğer ventilasyonuna katkısı gençlerden daha fazladır. Solunum sisteminde verim düşüklüğü ortaya çıkar ve toraks solunumunun yerini karın solunumu alır.

Yaşlanmanın İskelet Kaslarına ve Kuvvete Etkisi;

Yaşlanmayla birlikte, total kas kitlesi azalır. Total vücut kitlesi aynı kalsa bile, kas kitlesinde 10 -12 % kadar bir azalma görülür. Bu azalmada kas fibril adedinde azalma rol oynar. Kas hücrelerinde yaşla azalma, yani hücre kaybı, yaşlanmayla motor nöron azalmasına bağlanmıştır, kas liflerindeki sayıca azalma, özellikle tip II kas liflerinin atrofisi olarak ortaya çıkmaktadır.

Egzersizin yaşlılığı geciktirdiğini kanıtlayan araştırmalar vardır. Bir araştırmada; 16 orta yaşlı erkeği 10 yıl süre ile izlemişlerdir. Denekler, senede 12 ay, haftada 2-3 gün bedensel antrenmanlara tabi tutulmuştur. Antrenmanlar daha çok koşma şeklinde uygulanmış, çalışmaların süresi ortalama 57 dk., şiddeti ise max kalp atım sayısının ortalama %70’i civarında tutulmuştur. Başka bir çalışmada 70 yaşında düzenli egzersiz yapan bireylerin egzersiz yapmayan sigara alkol kullanan 35 yaşındaki bireylerden daha iyi kardiyo vasküler sisteme sahip olduğunu gözlenmiştir.

Sonuçta; Yaşlanma, insanın yaşamı boyunca, vücut yapısının derece derece değişime uğradığı normal bir biyolojik süreçtir.70 yaşındaki bir bireyin, biyolojik yaşı 45 olabilir, bunun temelinde fiziksel zindelik ve sağlık yer alır. Biyolojik yaş, iyi dizayn edilmiş antrenman programlarına katılım ile geriletilebilir. Egzersiz her yaşta olduğu gibi, yaşlılıkta da geçerli, yararlı etkilere sahiptir. Daha iyisi, mümkün olduğu kadar erken yaşlarda bu alışkanlığı kazanmaktır. Egzersizin yaşamı uzattığına ilişkin çeşitli çalışmalar olsa da bilinen genel gerçek, antrenmanın ileri yaşlardaki yaşamın kalitesini artırdığıdır Vücut ağırlığı ve istirahat nabzı ile istirahat kan basıncının, 10 yıl içinde değişmediği, Maksimal kalp atım sayısının bu süre zarfında, dakikada ortalama 7 civarında azaldığı, bulunmuştur. Egzersizin yaşlılığı geciktirdiğine yönelik, bilinen bir gerçek vardır ki o da, egzersizin yaşlılarda yaşamın kalitesini artırdığıdır.