Piyasada, devlet müdahalesi olmadan arz ve talebe göre oluşan fiyata serbest piyasa fiyatı denilmektedir.
Ülkemizde özellikle 1983 yılından itibaren “serbest piyasa fiyatları uygulamaları” yürürlüğe konullmuştur. Ancak hemen hemen her ülkede “serbest piyasa fiyat oluşumu” ile ilgili pek çok uygulanabilir ve bağlayıcı kurallar bulunurken bizde, serbest piyasa kavramı,”bırakınızcı ve vahşi kapitalist” bir anlayışla güçlü sektörün zayıf sektörü ezme sürecine dönüşmüştür.
Ta ki son zamanlarda fiyat oluşumunu sağlayan birinci derecede aktör konumundaki pazarcı, market ve tüccarların-kısaca aracıların- tarım ürünleri fiyatlarını % 800’lere varan kârlarla tüketiciye ulaştırıncaya kadar…
Şu anda gıda enflasyonuna neden olan aracılarla, mücadele başlamış görünüyor. Bu mücadelenin günübirlik bir tedbir olduğu ortadadır.
Mücadelede etkin ve yetkin olmayan belediye zabıta teşkilatı kullanılmaktadır ki sonuç alınması çok zordur.
Meselenin temelden halli için toptancı hal yasası, tarım ürünleri fiyat belirleme yasası gibi yeni düzenlemelerin hayata geçmesi gerekir. Çünkü üretici kesim ticari manevra kabiliyeti en az olan kesimdir.
Ürünlerini piyasalara arz eden üreticiler sayısal olarak fazla olsalar da finans açısından zayıf durumdadadırlar. Ürünlerini bir an önce elden çıkarmak için iyi fiyatları bekleyemeden ürünlerini satmaları gerekmektedir.
Banka, bayii, aracı ve tüccara borçlandığı için ürününü daha yüksek fiyat verenlere satmak imkanını bulamayan üreticilerin, piyasalar hakkında da yeterli bilgileri bulunmamaktadır.
Fiyatları tek başlarına etkileyemeyecek kadar küçük ve çok sayıdaki üretici ile az sayıda ve mali yönden güçlü durumda bulunan aracılar arasında adı konulmamış bir ticari mücadele sürüp gitmektedir.
Aracıların talebinin tüketicilerin talebini belirleyeceğinden dolayı piyasa takibinde uzman olan bu kesim fiyatları da daha fazla kâr üzerine inşa ederek belirlemektedirler.
Peki bu durumda devlet ve Ticaret Bakanlığı ne yapmaktadır? Kamuoyu baskısı oluşmadıkça, gıda fiyatları ülkenin makro ekonomik dengelerine karşı bir tehlike oluşturmadıkça, aracı sektörünün baskısı altında, zavallı bürokrat edası ile köşesine saklanmaktadır.
Çözüm: Gelişmiş ülkeler üreticisini nasıl kolluyorsa, fiyatları üretici-tüketici haklarını gözeterek nasıl piyasa oluşturuyorlarsa, nasıl aracıları yok etmiş veya etkilerini azaltmışlarsa aynısı yapılmalıdır.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.