ÜZÜMCÜLÜKTE PAZARLAMA SORUNLARI-1

Her tarım ürününde olduğu gibi üzüm sektöründe de pazarlama en nemli sorunlardandır.

Bu yazımızda Öğr. Gör. Ömer Kürşad TÜFEKCİ ve Öğr. Gör. Nezihe TÜFEKCİ’nin BULDAN VE ÇEVRESİNDEKİ ÜZÜM ÜRETİCİSİNİN PAZARLAMA SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ,adlı araştırmalarını fazlaca değiştirmeden sunmak istiyorum.

Araştırmacıların üzümün pazarlama sorunları hakkında başlıca tespitleri:

Aracı Sayısının Fazlalığı:

Sofralık üzüm pazarlaması çok sayıda alıcı ve satıcının olduğu ve ürünün tüketiciye ulaşıncaya kadar çok sayıda el değiştirdiği bir pazarlama yapısı bulunmaktadır. Bu durum önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Çünkü aracının fazla olması hem ürünün niteliği bakımından hem de üreticinin karlılığı açısından sürekli bir azalma yaşanmasına gibi bir sorunu beraberinde getirmektedir. Çekirdeksiz kuru üzüm pazarlama kanalı içerisinde ise en büyük pay tüccar alımlarıdır. Bu alımları TARİŞ üzüm alımları izlemektedir. Üzüm kalitesinin düştüğü yıllarda TEKEL’de önemli ölçüde kuru üzüm alımı yapmıştır. Çekirdeksiz kuru üzüm borsada işlem gören bir üründür. Borsa satışlarını daha çok tüccar alım satımları belirlemektedir. Şaraplık üzümlerde TEKEL’in pazar payı %50’dir. Birkaç büyük şarap işletmesiyle birlikte alıcıların payı %80-90’a çıkmaktadır.

Destekleme Politikası:

Bilindiği gibi destekleme politikası günümüzde yeni bir şekil almıştır. Bu durum sonucunda da devlet tarafından sektöre özel bir destekleme politikası bulunmamaktadır. Daha önceleri TEKEL ve TARİŞ tarafından yapılan destekleme alımları günümüzde sadece bu kuruluşların kendi müesseslerinin ihtiyaçlarını karşılayacak kadar yapılmakta ve fiyat kuruluşların kendi imkanları ile belirlenmektedir.

Standardizasyon:

Günümüzde küreselleşme sürecinde dünya ticaretindeki yeniden yapılanmanın hız kazanmasıyla standardizasyon önemini daha da arttırmıştır. Standardizasyonun hem üretici hem de tüketici açısından birçok yararı bulunmaktadır. Buna rağmen standartların uygulanması ile ilgili çeşitli sorunlar yaşanabilmektedir. Bu durum, üreticilerin yeterli bilgiye sahip olmamasından, isteksiz olmasından, satış anlayışının hatalı (üretilen ürünün nasıl olsa satılır anlayışı) olmasından kaynaklanabilmektedir. Ayrıca TSE (Türk Standartları Enstitüsü) tarafından hazırlanan kimi standartların isteğe bağlı oluşu da -örneğin iç pazarda yaş meyve ve sebzede olduğu gibi- standartların uygulamaya yansımasını engellemektedir. Ülkemizde standart hazırlanmasında görevli olan Türk Standart Enstitüsü tarafından tarım ve gıda ürünleri ile ilgili ürün, ambalaj, etiketleme, numune alma ve deney yöntemleri konusunda çok sayıda standart oluşturulmuştur. Ayrıca dış ticarette de zorunlu standart uygulaması olan ürünler bulunmaktadır.

Kalite Kontrolü:

Ürünün tüketicinin beklentilerini tatmin etme yeteneğinin bir ölçüsü olarak tanımlanan kalite, firmaların iç ve dış pazarda varlıklarını sürdürmesi, rekabet edebilmesi, pazar paylarını artırabilmesi için önemli iken; kalite kontrolü de öncelikle dikkat edilmesi gereken konuların başında gelmektedir. Kalite kontrolü, en az düzeyde hasarlı ürün elde etmek olarak düşünüldüğü gibi, üretim işlemi süresince olumsuzlukları önleme, kontrol işlemlerinin planlanması ve izlenmesi şeklinde de değerlendirilmektedir. Gelişmiş teknoloji kullanımının artması ile kaliteli üretim zorunlu hale gelmiştir. Üretim ve satış sonrası karşılaşılan hataların bedeli, kalite maliyetidir. Yapılan çalışmalar, kaliteli üretim sonucunda maliyet avantajının sağlandığını ortaya çıkarmaktadır. Ülkemizde tarım işletmeleri ve gıda firmalarında gelişmiş ülkelerdeki boyutta ve etkin kalite kontrol sistemleri oluşturulamamıştır. Kaliteli gıda için, firma içindeki kalite kontrolünün yanı sıra, resmi kontroller ve laboratuarların da yeterli düzeyde olması gerekmektedir. Firmalarda ileri teknoloji kullanımının yetersizliği, ürünün niteliğini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu açıdan kalite kontrol çalışmaları ürün ve tüketici açısından zorunluluktur.

Ambalajlama ve Etiketleme:

Ürünlerde koruma, tutundurma, fiyat ayarlama, depolama ve taşıma gibi konularda katkı sağlayan ambalajlama, modern pazarlama anlayışının bir göstergesi ve aracı olup, ürün ve tüketici sağlığı bilincinin artmasıyla önem kazanmaktadır. Yasal düzenlemeler, firmaların gıda ambalajlaması konusundaki çalışmaları ve tüketici bilinçlenmesi sonucunda ambalaj kadar etiket bilgileri de önemini arttırmıştır. Etiketleme ile ürün ve üretici firma hakkında bilgiler sunulmaktadır. Bu bilgiler; ürün adı, içeriği, firma adı, kalite belgesi varsa bunların neler olduğu gibi birçok unsuru içermektedir. Günümüzde tüketiciler etiket bilgilerini daha dikkatli bir şekilde izlemektedirler. Pazarda süreklilik sağlanmasında esas, tüketici tatmini olduğuna göre, firmaların belirtilen konulara önem vermesi zorunludur.