Pek çok Cumhuriyet hükümetinin programında yer almasına rağmen bir türlü gerçekleşemeyen Tarım Sigortaları Yasası, I. Erdoğan Hükümeti döneminde hayata geçirildi.
Üreticilerin doğal afetler karşısında mağduriyetlerinin giderilmesi amacıyla 2005 yılında 5663 sayılı “Tarım Sigortaları Kanunu” 13 çıkarılmıştır. Kanun çerçevesinde, kısa adıyla TARSİM olarak adlandırılan, Türkiye Tarım Sigortaları Sistemi yürürlüğe girmiştir. Devlet Destekli Tarım Sigortaları poliçesi, 1 Haziran 2006 tarihinden itibaren kesilmeye başlanmış ve üreticilerin sigorta poliçelerinin % 50’si devlet tarafından karşılanmaktadır. 2006 yılında ilk olarak dolu, hayvan hayat sigortası ve 90 ilçede pilot olarak don sigortası uygulamaları başlatılmıştır. Sigorta kapsamı zaman içinde genişletilerek 2011 yılı itibariyle bitkisel ürün, süt sığırı, erkek besi sığırı, sera, kümes hayvanları, hasar fazlası ve su ürünleri sigortası da eklenmiştir. Ayrıca çiçekleme dönemi don sigortasına 2/3 oranında prim desteği verilmektedir. (1)
Devlet destekli tarım sigortaları kapsamında 1 Haziran 2006 tarihinden 31 Aralık 2010 tarihine kadar yaklaşık toplam 1.170.098 adet poliçe hazırlanmış, 10,8 milyar TL’lik toplam sigorta bedeli, 473 milyon TL’lik toplam prim, 236,4 milyon TL devlet prim desteği ödenmiştir. (2)
Türk tarım ürünlerinin ihracatını disipline etme, borsa etkisinde koruma ve kollama amacı ile lisanslı depoculuk uygulamasına geçildi.
Tarım ürünleri doğası gereği, gerekli depolama koşulları sağlanmazsa kısa sürede bozulabilme özelliğine sahiptir. Tarım ürünlerinin kısa sürede bozulmasını önlemede, en etkin yöntem uygun koşullarda depolanabilmesidir. Ancak Türkiye’de hasat sonrası görülen en büyük sorunlardan biri de depolamadır. Bu sorunun aşılması amacıyla ARIP Projesi çerçevesinde, 2005 yılında 5300 sayılı ‘‘Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu’’14 ç ıkarılmıştır. Bu kanun çerçevesinde uygulamaya ilişkin sekiz yönetmelik15 hazırlanmıştır. Çıkarılan kanun ve yönetmelikler çerçevesinde, lisanslı depo kurma ve işletme hakkı alabilmek için, en az bir milyon TL sermayeli anonim şirket olmak ve depolanabilecek ürünlerin rayiç değerinin % 15’i kadar teminat vermek gerekmektedir. (3)
Lisanslı depoculuğu teşvik etmek amacıyla, depodaki ürünleri temsil eden senetlerin alınıp satılmasından elde edilen tüm kazançlar, 2014 yılı sonuna kadar kurumlar vergisi, gelir vergisi, KDV ve damga vergisinden muaf tutulmuştur. Ayrıca lisanslı depoculuk yatırımları, yatırım teşvik sistemi aracılığıyla da desteklenmektedir. Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu ve bu kanuna istinaden çıkarılan yönetmelikler kapsamında, Türkiye genelinde bu güne kadar yedi adet işletmeye lisanslı depo işletmesi kuruluş izni verilmiş, bu işletmelerden yalnız TMO-TOBB Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk A. Ş.’ye 25.07.2011 tarihinde faaliyet izni alabilmiştir.(4)
(1):TC Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, 2011).
(2):TARSİM, 2010: 5).
(3):TC Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, 2011).
(4):TC Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, 2011).
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.