Emekli olmak istemiyorum

SORU: Fuat Bey, kendime ait yaklaşık 8-9 yıl SSK’lı günüm var, fakat şu an babamın sigortasından yararlanıyorum. Yaşam şartları gereği hem çalışmam mümkün değil hem de sigorta primlerini ödeyecek gücüm yok. Bugüne kadar SSK’ya ödediğim primleri geri alabilir miyim?

YANIT: Değerli okurum, size birinci tavsiyem şu 8-9 yıl olan SSK’lılığınızı ne yapıp edin 10 yıla çıkartın, çıkartın ki yaşınız dolduğunda en azından 3 bin 600 gün ile emekli olma hakkınızı alın, cebinize koyun.

Yatırdığınız primleri geri almaya gelince ; emekli aylığı bağlanması için gerekli olan yaşınızı doldurduğunuz halde, malullük veya yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamamanız durumunda, sizin adınıza ücretinizden kesilen malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerini, talepte bulunmanız halinde toptan ödeme şeklinde geri alabilirsiniz.

Fakat 5510 sayılı yasa öncesi yani 1 Ekim 2008 tarihinden önceki prim tutarına 1 Ekim 2008 tarihine kadar faiz hesaplanmaz. 1 Ekim 2008’den talep tarihinize kadar geçen yıllar için enflasyon oranı esas alınarak ödenir.

NE EMLAK NEDE TAŞIT VERGİSİ

Soru: Fuat Bey ,1963 doğumluyum. Ne SSK ne de Bağ-Kur sigortam var. 1995’te kamyonetim vardı. Maliye’ye vergilerini (Motorlu Taşıt Vergisi) ödedim. Bu vergilerden dolayı, bir arkadaşım emekli olma şansımın olduğunu söyledi. Yeni çıkan Torba yasa ile böyle bir hakkın getirileceğini söyledi.

Cevap: Değerli Okurum, Motorlu Taşıt Vergisi ödemelerinin emeklilikle bir ilgisi bulunmuyor. Taşıt vergileri kişileri emekli etmez, ancak kamyonetiniz nedeniyle nakliyecilikten dolayı 1995’ten bugüne kadar Gelir Vergisi mükellefiyetiniz varsa, 1 Ekim 2008 itibarıyla Bağ-Kur’a kaydınızı yaptırarak prim ödeyebilirsiniz. 15 yıl prim ödemeniz şartıyla, 63 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Henüz çıkmayan Torba yasa ile de böyle bir hakkın getirileceğini sanmıyorum.

55 YA DA 60 YAŞINDA EMEKLİ OLMAK

Soru: Fuat Bey, 23 Mart 1967 doğumluyum. 1987’de 18 ay askerlik yaptım. 25 Şubat 1997’de SSK’lı oldum. 2 bin 850 gün primim var. Ne zaman emekli olabilirim?

Cevap: Değerli Okurum, askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden önce yaptığınızdan, askerlik sürenizi borçlanmanız halinde, sigorta başlangıç tarihiniz 18 ay geri gider ve 25 yıl sigorta, 5 bin 750 gün prim ve 55 yaş şartına tabi olursunuz. Borçlanmadan sonra 2 bin 360 gün daha prim ödeyerek priminizi 5 bin 750 güne tamamlamanız şartıyla 23 Mart 2020’de emekli olabilirsiniz. Ayrıca, borçlanmadan sonra 210 gün daha prim ödeyerek priminizi 3 bin 600 güne tamamlamanız şartıyla, 60 yaşınızı dolduracağınız 23 Mart 2027’de yaş haddinden emekli olmanız da mümkün.

MUAYENE OLABİLİR MİYİM

Soru: Fuat Bey, isteğe bağlı sigortalıyım. Ancak mali durumum iyi olmadığından 20 aydan beri prim ödeyemiyorum. Yani 20 aylık prim borcum var. Hastaneye gidip muayene olup, ilaç alabilir miyim? Ne yapmam lazım?

Cevap: Değerli Okurum, isteğe bağlı olarak geriye doğru en fazla 12 ayın primi ödenebiliyor. Daha eski aylar için prim ödenemiyor. Prim borcu olan isteğe bağlı sigortalılar sağlık yardımı alamıyor. Maalesef prim borcunuz olduğu sürece sağlık yardımı alamazsınız. Geriye doğru bir yıllık prim borcunuzu ödediğinizde sağlık yardımı almaya başlarsınız.

KIDEM TAZMİNATI

Soru: Fuat Bey, artık kıdem tazminatlarının fona yatırılacağını ve devlet güvencesi altında olacağını duydum. Ben raporum olmasına rağmen 4.5 yıl zorla çalıştırıldım. Şubat 2012’de imza attım. İşe dayanamayarak ayrıldım ve tazminatım öldü. Fabrikadan şahit bulursam tazminatımı alabilir miyim? Bu kıdem tazminatı fonu ile ölen tazminatlar ileride alınabilir mi?

Cevap: Değerli Okurum, işten ayrılırken sağlık raporunuza rağmen ağır işte çalıştırılmanız nedeniyle iş akdinizi feshettiğinizi belirtip, kıdem tazminatı talep etmeniz gerekiyordu. Şayet istifa dilekçesi vererek ayrılmamışsanız, noterden bir ihtar çekerek, iş akdinizi sağlık raporu gereği çalıştırılmamanız gereken işte çalıştırılmanızdan dolayı feshettiğinizi belirterek kıdem tazminatınızı talep edin. Ödemezlerse mahkemede durumunuzu belge ve şahitlerle ispatlamanız halinde, kıdem tazminatını mahkeme kararıyla alabilirsiniz. Şayet kıdem tazminatı fonu kurulmasına ilişkin yasa çıkarsa, Resmi Gazete’de yayımlanacağı tarihten sonra yürürlüğe gireceğinden eski olayları kapsamaz. Geçmişte alınamayan kıdem tazminatlarının alınmasını sağlamaz.

ÇIRAK SİGORTASI BAŞLANGIÇ OLAMAZ

Soru: Fuat Bey, 3 Nisan 1969 doğumluyum. 1 Ocak 1987 işe girişim. Ancak bu çıraklık sigortasıymış. Tek bir gün prim yatmamış. Biz prim yatmadığını bilmiyorduk. Bu haksızlık değil mi? Hizmet tespit davası açabilir miyim? Ayrıca 18 ay olan askerliğimi yatırdım. Emeklilik tarihim 3 Nisan 2022 olarak görünüyor. Borçlanma emekliliğimi ne kadar geri çeker?

Cevap: Değerli Okurum, çıraklık sigortasında kişileri emekli eden malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına prim ödenmediğinden emeklilik açısından başlangıç sayılmaz, ancak bu dönemde alınan sigorta sicil numarası ve sicil kartı emekli olana kadar kullanılır. Hizmet tespit davası da açsanız bir netice elde edemezsiniz. Bu yasal bir durum. Ancak kanun değiştirilerek netice elde edebilirsiniz. Askerlik borçlanmasının sağladığı avantajı hesaplayabilmemiz için keşke doğum ve sigorta başlangıç tarihlerinizi gün, ay, yıl olarak yazmış olsaydınız.

Haftaya görüşmek üzere, sosyal güvenlikle kalın.