Değerli Okurlarım,bilindiği üzere emeklilik dendiğinde Yaşlılıktan Emeklilik,Malulen Emeklilik ve Özürlü Emeklilik akla gelir,bunun yanında birde Kısmi Emekli aylığı dediğimiz bir emeklilik aylığı bağlama şekli vardır.Bunu Yurtdışında çalışan gurbetçilerimiz açısından ele almak istiyorum.
Türkiye ile sosyal güvenlik anlaşması olan ülkelerde çalışanlar Türkiye’den iki şekilde emekli olabiliyorlar. Biri yurtdışı borçlanması ile emeklilik için gerekli gün sayısı kadar borçlanma yapıp bedelini ödediklerinde normal emekli olmaları biçiminde cereyan ediyor. Diğeri ise borçlanma yapıp bir bedel ödemeden sadece Türkiye’de daha önce geçmiş olan çalışmaları oranında aylık bağlatabiliyorlar ki buna yurtdışı kısmi aylığı deniyor.
Özellikle yaş sorunu nedeniyle normal emekliliği için yaşı bekleyenler başta olmak üzere Türkiye’ye geldiklerinde yurtdışı kısmi aylığı bağlattıklarında bu aylığı bilahare tam aylığa yükseltmede sorun yaşıyorlar. Örneğin bu örnekteki kişi tam aylık almak için 7 yıllık borçlanma yaparak 3600 günden emekli olup normal tam aylık almak istediğinde bu defa 5075 güne tamamlaması isteniyor, aksi halde aylığı tam aylığa yükseltilmiyor. Keza Türkiye’de 15 yıllık memuriyetten sonra sözleşmeli bir ülkeye gidip orada 20 yıl çalışan müstafi memur döndüğünde şayet 61 yaşı gelmeden kısmi aylık bağlatmışsa aynı sorunu yaşıyor. Üstelik memuriyetten normal emeklilikte en az 25 yıl (9000 gün) gerektiğinden bahisle 15/35 oranında bağlanan kısmi aylığın tam aylığa dönüştürülmesi için en az 10 yıllık yurtdışı borçlanması yapması isteniyor. “61 yaş ve 15 yılım var, Emekli Sandığı’ndan yaştan emeklilik şartlarına sahibim” diyerek iddia etmek de kar etmiyor. Kısmi aylık bağlatmayan diğer kişi yaştan emekli olurken kısmi aylık bağlatan 61 yaş ve 5400 günle Emekli Sandığı’ndan emekli olamıyor. Kısacası SGK yaşlılık aylığı için başvuru tarihi itibariyle değil, ilk defa kısmi aylığın bağlandığı tarih itibariyle değerlendirme yapmakta diretiyor. Mamafih bu durumun yargı yoluyla çözümü var ancak yine de gurbetçilerin özellikle mahkeme ile uğraşmak istemiyorum diyenlerinin kısmi aylık bağlatırken iki kere düşünmelerinde yarar var.
Bu konuda ; Her fırsatta dile getirdiğim tek şey Yurtdışına gitmeden önce Türkiyede Emekli sandığı (4/c) günleri bulunan yurttaşlarımızın,YURTDIŞINDAN EMEKLİ OLMADAN ÖNCE mutlak surette Türkiye’de kısa süreli de olsa SSK’lı (4/a) lı çalışmalarını tavsiye ederim.Bunu yapmamaları halinde kısmi aylıklarını tam aylığa çevirebilmek için çok yüksek miktarda borçlanma yapmak durumunda kalacaklardır.
Örneğin; Türkiye’de 1953 doğumlu, 1981 yılında başlayan 3 yıl fiili çalışması olan bir SSK’lı Almanya’da da 23 yıl çalışmış ve Türkiye’ye dönmüş olsun. Bu erkek gurbetçi dilerse 5300 güne yetecek kadar yurtdışı borçlanması yapıp emekli olabilir veya borçlanma yapmadan 26 yıl çalışan emsaline bağlanacak aylığın 3/26’sını alarak kısmi aylık sahibi olabilir. Bu kısmi aylık ileride borçlanma yapılarak tam aylığa yükseltilebiliyor.
Hangi sigortalılık türünden emekli olabileceğimin hesabı nasıl yapılır? Son 3,5 yılda farklı sigorta kollarına tabi süreler eşit ise hangi sigorta kolundan emekli olunur?
5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce sigortalı veya iştirakçi olup, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra aylık talebinde bulunanlardan, farklı sosyal güvenlik kurumlarına ya da bu Kanunda belirtilen sigortalılık hallerinden birden fazlasına tabi olanlara aylık bağlanmasına esas alınacak kanun, bu Kanunla mülga 2829 sayılı Kanun hükümleridir. Yaşlılık aylıklarında son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde en fazla hizmetin geçtiği sigortalılık hali, hizmetlerin eşit olması halinde ise son sigortalılık hali esas alınır.
Haftaya görüşmek üzere , sosyal güvenlikle kalın.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.