ERKEN EMEKLİLİK

Af çıktı mı? Çıkmadı mı? Erken Emeklilik var mı, yok mu? Vergi affı, prim affı,borç yapılandırması derken bugünlerde insanlarımızın kafası iyice karışmış durumda buna bir de kahve arası, mahalle arası muhabbetlerini eklerseniz çıkacağı düşünülen yasa sanki tam çıkmış gibi, insanlarımız hayal içinde yaşamaya başlamış gibi görünüyor.

Bunlar yetmiyormuş gibi bu yasanın erken emeklilik getirdiği söylenir olmuş ve birçok okurumuz mail ve telefonlar ile bizlere soru yağdırmaya başlamıştır.

Sayın okurlarım, almadan vermek Allah'a mahsustur.

Mevcut torba ve diğer yasalarda "erken emeklilik" diye bir şey söz konusu değildir.

Zaten 5510 sayılı yasanın yeterince incelenmesi ve uygulanması halinde yurttaşlarımıza getirilen birçok erken emeklilik haklarının mevcut olduğu görülecektir.

ENGELLİNİN ÇALIŞMA HAKKI

Değerli Okurlarım, engelli yurttaşlarımızın 4/a (SSK) , 4/b ( BAĞ-KUR) ve 4/c ( EMEKLİ SANDIĞI )’da çalışma koşulları hep bize sorulan soruların başında gelmektedir.

Bir iş yerinden malulen ayrılmak zorunda kalıp da sonradan maluliyeti ortadan kalkan engelli işçiler, eski iş yerlerine alınmalarını istedikleri takdirde iş veren kadroda boşluk varsa derhal; yoksa boşalan ilk kadroda kendilerine şans tanımalıdır.

Bir iş yerinde çalışırken iş kazası nedeniyle sakatlanan kişilerin öncelik hakkı vardır. İş veren, bu işçisini sakat kadrosunda öncelikle çalıştırmakla yükümlüdür. Çalıştığı iş yerinde sakatlananlar, durumlarını tescil için İş ve İşçi Bulma Kurumuna başvurabilirler.

Engellilik dereceleri %40′ın üzerindeyken işe girip de daha sonra durumlarında bir iyileşme görülerek dereceleri %40′ın altına düşenler engelli kadrosunda çalışmaya devam ederler.

Bu hükümlere aykırı hareket eden, engelli işçi çalıştırmayan iş verene; çalıştırmadığı her ay için para cezası verilir.

Engellilerin emekli olma ve kendilerine malul aylığı bağlanma şartları

5434 (4/c) sayılı Emekli Sandığı Kanunu’na tabi olarak işe girenler; Çalışma gücünün en az %40′ını kaybettiğini belgeleyerek özürlü olarak işe girmiş olanlar, en az 15 (on beş) yıl fiili hizmet süresini doldurdukları takdirde istekleri üzerine emekliye ayrılabilirler.

- 5434 sayılı Kanuna tabi olarak çalışırken herhangi bir hastalık veya kaza sonucu çalışma gücünü kaybederek (hayatını çalışarak kazanamayacak derecede) malul duruma düşenlere 10 yıllık emekliliğe tabi hizmetleri olmaları halinde aylık bağlanır.

Yukarıda 1. ve 2. Maddelerde bahsi geçenlerin ölmeleri halinde dul ve yetimlerine de Sandıkça aylık bağlanır

- 5 sene emekliliğe esas bir hizmette bulunmak şartıyla tedavisi mümkün olmayacak bir şekilde malul duruma düşen adi malullere 15 sene hizmetleri varmış gibi aylık bağlanır. Ancak bu aylıklar dul ve yetimlere intikal etmez.

- 5434 sayılı Yasaya tabi olarak çalışırken (en az 5 yıl fiili hizmeti olmak kaydıyla) veya 5434 sayılı Yasaya göre emeklilik hakkını kazanmış ya da emekli aylığı alırken ölmüş olanların yaşları ne olursa olsun malul ve muhtaç erkek çocuklarına emekli aylığı bağlanır.

506 (4/a) sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’na tabi olarak işe girenler; sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce malul sayılmayı gerektirecek derecede hastalık ve arızası bulunan ve bu nedenle malullük aylığından yararlanamayan veya Sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlanmaya hak kazanmış durumda olan sigortalılar, yaşları ne olursa olsun, en az 3600 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları pirimi ödenmiş olmak şartıyla yaşlılık aylığından yararlanırlar

- Malul sayılanlara (çalışma gücünün 2/3′ünü ya da iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60′ını yitirdikleri resmi sağlık kurulu raporuyla saptanan) emekli aylığı bağlanabilmesi için toplam 1800 gün ve en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup; sigortalılık süresinin her yılı için ortalama 180 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası pirimi ödenmiş olması gerekmektedir

- 506 sayılı Kanun kapsamında sigortalı çalışırken (en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup sigortalılık süresinin her yılı için ortalama 180 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası pirimi ödenmiş olması kaydı ile) yaşlılık aylığı almaya hak kazanmış veya yaşlılık aylığı alırken, ölenlerin malul ve muhtaç erkek çocuklarına (Sosyal Sigortaya yahut Emekli Sandığına tabi çalışmalarından dolayı gelir ve aylık almama şartıyla) aylık bağlanır (23.maddenin C Bendinin b Fıkrasının V. Paragrafı ve 68. maddenin C Bendinin b Fıkrasının V. Paragrafı).

1479 (4/b) sayılı Bağ-Kur Kanunu’na tabi olarak çalışanlar; çalışma gücünün en az üçte ikisini yitirerek malul duruma düşenlere en az 5 (beş) tam yıl Bağ-Kur primi ödemiş olmaları ve yazılı istekte bulunmaları şartıyla malullük aylığı bağlanır.

- Bağ-Kur’da fiili sigortalılığı devam ederken bir iş kazası veya meslek hastalığı sonucu çalışma gücünün en az üçte ikisini kaybedenler için 5 yıl sigorta primi ödenmiş olma şartı aranmaz.

- En az 3 (üç) tam yıl Bağ-Kur pirimi ödemiş olmaları şartıyla ölen Bağ-Kurlunun veya 5 (beş) tam yıl Bağ-Kur pirimi ödeyerek malulen emekli olduktan sonra ölen ya da herhangi bir şekilde yaşlılık aylığını hak eden ya da yaşlılık aylığı alırken ölen Bağ-Kurlunun malul ve muhtaç erkek çocuklarına aylık bağlanır.

Haftaya görüşmek üzere, sosyal güvenlikle kalın.