İŞSİZLİK ( PARASI )

Değerli okurlarım,

Ülkemizdeki işsizlik rakamlarını burada dile getirmek benim alanıma girmez, benim görevim haksız ve hukuksuz bir şekilde işini kaybedenlerin haklarını nasıl alabilecekleri konusunda bilgiler vermektir.

Ayrıca şu an İŞKUR genel müdür yardımcılığına getirilen dost insan ve geçmişten bugüne başarılarını yakınen bildiğim Sayın Kadri Kabak Bey'in ülkemizdeki İşsizliğin çözümü ile ilgili sağlam projeler üreteceğine yürekten inandığım için mevcut rakamları dile getirmek istemedim.

Buradan hareketle ; yazımda çalışırken elde olmayan sebepler ile işini kaybeden yurttaşlarımızın yasa gereği almaları gereken 'İşsizlik Parası' ile ilgili ayrıntıları ele almaya çalışacağım.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile ikinci fıkrası kapsamında olanlardan; bir hizmet akdine dayalı olarak çalışan sigortalılar,506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun geçici 20'nci Maddesi'nde açıklanan sandıklara tabi sigortalılar, istekleri halinde;4857 sayılı Kanun'a göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalılar, ticari taksi, dolmuş ve benzeri nitelikteki şehir içi toplu taşıma aracı iş yerleri ile Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca belirlenecek alanlarda kısmi süreli iş sözleşmesiyle bir veya birden fazla kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içerisinde çalışma gün sayısı 10 günden az olan kişiler, işsizlik sigortasının kapsamındadır.

İşsizlik sigortasından yararlanabilmek için birinci şart, kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmaktır.

İşsizlik Sigortası Fonu'ndan 4/a’lılar yani eski adıyla SSK’lılar, 506 sayılı Kanun'a tabi olarak kurulan sandıklara tabi çalışan kişiler, işsizlik sigortasına prim ödemek şartıyla kısmi süreli çalışanlar, taksi dolmuş ve şehir içi toplu taşıma araçlarında ay içerisinde 10 günden az çalışanlar ve isteğe bağlı sigortalılar yararlanabilir. Bu kişiler işsizlik sigortasına prim öderler ve kapsamdadırlar. İşsizlik sigortasından faydalanabilmek için kapsamda olmak yetmez. Hem prim ödeme koşullarını hem de işten çıkış biçimi şartlarını yerine getirmek gerekir.

İşsizlik sigortasından yararlanmak için kapsamdaki kişilerin işten ayrılmadan önceki son üç yıl içerisinde, son 120 günü kesintisiz olmak üzere en az 600 gün prim ödemiş olması gerekir. Son üç yıl içerisinde en az 600 gün prim ödememiş kişiler işsizlik parası alamaz. Diğer yandan son 120 gün kesintisiz prim ödemiş olma koşulu için de bazı istisnalar vardır.

İşsizlik parası almak için işten ayrılmadan önceki son 120 gün kesintisiz olarak prim ödenmiş olması gerekir. Ancak bazı durumlarda çalışanın ay içerisinde eksik günü olur. Hasta olan ve rapor alan işçinin primi eksik yatar. Yine ücretsiz izin kullanan işçinin de priminde kesinti olur. Son 120 gün kesintisiz prim ödeme şartında istirahat raporu alan, ücretsiz izin kullanan, gözaltına alındığı için eksik günü olan kişilerin eksik günleri dikkate alınmaz. Dolayısıyla işten ayrılmadan önceki 120 gün içinde raporlu olan işçi son 120 gün kesintisiz prim ödeme şartı bakımından sorun yaşamaz.

Bu 120 gün kapsamını kısaca açmam gerekir ise; hizmet akitleri 4447/51 inci madde kapsamında sona eren sigortalı işsizlerin, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün içinde, hizmet akdi devam etmekle birlikte; hastalık, ücretsiz izin, disiplin cezası, gözaltına alınma, hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali, kısmi istihdam, grev, lokavt, genel hayatı etkileyen olaylar, ekonomik kriz, doğal afet nedenleriyle iş yerinde faaliyetin durdurulması veya işe ara verilmesi halinde, son 120 günün hesabında prim yatırılmayan bu süreler kesinti sayılmamaktadır.

Son üç yıl içerisinde son 120 günü kesintisiz olmak üzere en az 600 gün prim ödeyen işçiler, 6 ay işsizlik parası alabilir. Son üç yıl içerisindeki primi 900 gün olanlar 8 ay, son üç yılın tamamında prim ödeyenler ise 10 ay işsizlik parası alabilir. İşsizlik sigortasından en uzun yararlanma süresi 10 ay. 10 ayın üzerinde bir yararlanma söz konusu değil.

İşsizlik sigortasından alınacak işsizlik parası, kişinin son dört aylık prime esas kazancının yani SGK’ya bildirildiği brüt ücretinin yüzde 40’ıdır. 2017 yılı için bir kişiye verilecek en düşük işsizlik parası 705.41 TL’dir. Asgari ücretten çalışan bir kişi işsiz kaldığında 705.41 TL işsizlik parası alır. Diğer yandan işsizlik parasında üst sınır vardır. Bir kişinin brüt ücreti ne kadar yüksek olursa olsun alabileceği işsizlik parası asgari ücretin yüzde 80’ini geçemez. 2017 yılı için alınabilecek en yüksek işsizlik parası 1.411,21 TL’dir. Bu rakamın üzerinde işsizlik parası ödenmez.

İşsizlik parası almaya başlayan kişinin genel sağlık sigortası primleri İŞKUR tarafından ödenir. Örneğin 10 ay boyunca işsizlik parası alan kişi 10 ay boyunca İŞKUR tarafından ödenen genel sağlık sigortası primleri sayesinde sağlık hizmeti alabilir. Diğer yandan işsizlik parası alan kişinin bakmakla yükümlü olduğu kişiler, yani eşi ve yaş sınırını geçmeyen çocukları ile varsa geçimini sağladığı anne ve babası da bu süre boyunca sağlık hizmetlerinden yararlanabilir.

İşsizlik parası almak için İŞKUR’a müracaat yapılır ve gerekli kontroller yapıldıktan sonra kişi, işsizlik parasını hak etmişse kendisine işsizlik parası verilmeye başlanır.

İşsizlik parası almaya başlayan kişi yeniden çalışmaya başlarsa, emekli olursa, İŞKUR’un meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimlerine haklı nedeni olmadan katılmazsa, İŞKUR’un çağrılarına cevap vermezse ve yine İŞKUR’un kendisine teklif ettiği ve son mesleğine ve kazandığı paraya uygun olan, ikamet ettiği yerin belediye mücavir alan sınırları içerisinde kalan bir işi kabul etmezse işsizlik parası kesilir.

Haftaya görüşmek üzere , sosyal güvenlikle kalın.