İzmir’in 45 kilometre doğusunda, Torbalı ilçesinin Yeniköy ve Özbey Mahalleleri arasında kalan bölgede bir tepenin yamacında yer almaktadır. Torbalı adının da Metropolis’in diğer adı olan Tripolis’ten geldiği düşünülmektedir. Bozdağlar ve Aydın Dağları arasında Küçük Menderes Havzası’nda bulunan kent, ayrıca Efes ve Smyrna’yı da birbirine bağlayan stratejik bir konumdadır. Kentte, Geç Neolitik Çağ’da başlayan yerleşim Tunç Çağı, Lidya, Pers, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı Dönemi’nde de devam etmiştir. Kent, Osmanlı döneminde Kızılhisar olarak anılmıştır.
Claduios Ptolemaios’un İyonya-Lidya sınırında yer aldığından bahsettiği Metropolis’in adının ‘Ana Tanrıça Kenti’ anlamına geldiği bilinmektedir. Bunun nedeni olarak da Gallesion (Alaman) Dağı’nın eteklerindeki vadide yer alan kült mağaralar ve adak buluntularının Ana Tanrıça’ya ait olmasıdır. Öte yandan, bölgedeki yazıtlarda rastlanan ‘Meter Gallesia’ ifadeleri ve kazılarda ulaşılan Kybele heykelleri de bu görüşü destekler niteliktedir.
Pergamon Krallığı yönetiminde refah düzeyi artan kentte bu dönemde yaklaşık 4000 kişi kapasiteli tiyatro, stoa, akropol, nekropol ve 350 kişi kapasiteli meclis binası (bouleuterion) gibi kamusal yapılar inşa edilmiştir. Augustus ve Tiberius döneminde de büyümeye devam eden kentte artan nüfusa paralel olarak sivil yerleşim alanları ve ticarethaneler, gymnasium, hamam kompleksleri inşa edilmiş, MS 17 ve 3. yy. depremleri sonrası kent hasar görse de mimari yapılar tekrar onarılmıştır. Araplıtepe’deki Bizans Kilisesi MS 6. yüzyılda piskoposluk kilisesi olarak kullanılmıştır ve dönemin önemli dini merkezlerindendir.
1600’lü yıllarda Avrupalı seyyahlar Spon ve Wheler tarafından ilk kez bahsedilen kentte ilk bilimsel çalışmalar Birinci Dünya Savaşı öncesi dönemde Avusturyalı J. Keil tarafından yürütülmüştür. 1972’de Prof. Dr. Recep Meriç’in başlattığı yüzey araştırmaları, 1989 sonrasında Torbalı Belediyesi öncülüğünde devam etmiştir. Kentteki çalışmaları 2007’den bu yana Prof. Dr. Serdar Aybek devam ettirmektedir.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.