AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞININ KORUNMASI VE GELİŞMESİNDE BESLENMENİN ÖNEMİ

Ağız ve diş sağlığı beslenme ile doğrudan ilişkilidir. Diş sağlığı açısından zararlı olabilecek durumların başında; şekerli, asitli ve dişlere yapışma özelliği olan besinlerin aşırı tüketilmesi, sigara gibi toksik öğelerin alımı gelmektedir. Aslında, sağlıklı beslenme ve kilo kontrolü önerileri ile diş sağlığı önerileri birbirine benzemektedir.
İlerleyen zaman ile birlikte diş çürükleri ile karşılaşma riski de artmıştır. Bunun sebebi ise beslenme alışkanlıklarının oldukça değişmiş olmasıdır. Fast food alışkanlıkları, kahve ve sigara tüketiminin artması, düzensiz beslenme ve stres 
faktörleri diş çürüklerinin de artmasına yol açmıştır. Bisküvi, çikolata, kola ya da diğer abur cubur dediğimiz besleyici özelliği az gıdaların sık sık tüketilmesi, ağız içerisindeki bakterilerin daha çabuk çoğalmasına da neden olur.
Besinlerin ağız ve diş sağlığı üzerine etkileri 3 grupta incelenmektedir. Bunlar sırasıyla; karyojenik, kariostatik, antikaryojenik besinlerdir.
1) Karyojenik besinler: Bu besinler diş çürümesindeki esas etkili besinlerdir. Karyojenik besinler ağıza alındığında mikroorganizmalar tarafından fermente edilerek asit ortam oluşturur. Bu şekilde de diş çürümeleri başlamaktadır. Diş çürümesinde, karyojenik besinlerin; çeşidi, formu, çözünebilirlikleri, yapışma özelliği, tüketim sıklığı, ağızda kalma süresi oldukça önemlidir. Bu besinler arasında şekerlemeler, kek, börek gibi hamurişi besinler, gazlı ve şekerli içecekler, paketli gıdalar vb. bulunmaktadır.
2 )Kariostatik besinler: Protein içeriği yüksek, karbonhidrat içeriği az olan ya da hiç olmayan genelde yüksek posalı besinlerdir. Diyetteki posanın esas kaynağı olan sebze-meyve tüketiminin artışı ağız sağlığını olumlu şekilde etkilediği yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır. Bu besinler arasında yumurta, balık, kırmızı et, posa içeriği yüksek sebze-meyveler, yağlı tohumlar vb. bulunmaktadır.
3) Antikaryojenik besinler: Bu besinler ise ağızda asit oluşumuna neden olan (karyojenik) besinlerden önce veya beraberinde tüketildiğinde asit oluşumunu azaltarak dişe verdiği zararı da azaltmaktadır. Bu besinler arasında süt, yoğurt ve peynir bulunmaktadır.
GENEL DİŞ SAĞLIĞI ÖNERİLERİ
• Süt ve süt ürünlerini, özellikle peyniri mutlaka diyetinize eklemeye özen gösterin.
• Posalı besinler tükürük salgısını arttırdığından dolayı eğer karyojenik besinler 
ile beraber tüketilirse dişe verilen zarar azalabilir.
• Gazlı ve şekerli içeceklerden uzak durun
• Günde en az iki kez dişlerinizi fırçalayın.
• Düzenli olarak diş hekiminize kontrole gidin.
• Peynir, süt, elma ve havuç gibi besinlerin içeriğindeki bazı maddeler, ağızdaki asit miktarını azaltıyor, diş çürüklerinin önüne geçiyor.
• Sütün içeriğindeki kalsiyum ve fosfor diş sağlığının korunması ve gelişmesine yardımcıdır.
• Elma ve havuç gibi meyveler ise özellikle ısırarak tüketildiğinde dişlerin mekanik olarak temizlenmesine de yardımcı olmaktadır.
• İşlenmiş gıdaların tüketimi azaltın
Özellikle çocukluk çağındaki beslenme yetersizliği veya dengesizliği ağız ve diş sağlığı üzerinde de oldukça etkilidir. Özellikle tek tip beslenme, poğaça, börek, bisküvi ve yanında gazlı içecekler veya hazır meyve sularının aşırı tüketimi çocuğun gelişimine hiçbir yarar sağlamazken ağız ve diş sağlığını da olumsuz yönde etkiler. Çocukların her öğünde almaları gereken besinleri düzenli ve yeteri miktarda almaları ağız ve diş sağlığı açısından da büyük önem taşır.