ORUCU BOZAN VE BOZMAYAN ŞEYLER

Kıymetli kardeşlerim cumamız mübarek olsun!

Ramazan ayında farz olan ve İslam’ın beş şartından birisi olan oruçla ilgili meseleleri çarşamba günü yazımızda aktarmaya çalışmıştık. Şimdi ise orucu bozan ve bozmayan şeylerden bahsetmeye çalışacağım.

ORUCU BOZAN ŞEYLER NELERDİR?

Orucun temel unsuru, yeme, içme ve cinsel ilişkiden uzak durmak, nefsi bunlardan mahrum bırakmak olduğu için, oruçlu iken bunlar ve bu anlama gelecek davranışlar orucu bozar. Yemek ve içmek, yenilip içilmesi alışılmış olan her şeyi kapsamı içine alır. Sigara, nargile gibi keyif veren tütün kökenli dumanlı maddeler ile uyuşturucular ve tiryakilik gereği alınan tüm maddeler oruç yasakları kapsamına girer. Her ne sebeple olursa olsun, ağızdan alınan ilaçlar da aynı hükme tabidir.

UNUTARAK YİYİP İÇMEK

Unutarak yemek içmek orucu bozmaz. Rasûlüllâh (s.a.s.), “Bir kimse oruçlu olduğunu unutarak yer, içerse orucunu tamamlasın, bozmasın. Çünkü onu, Allah yedirmiş, içirmiştir.” (Buhârî, Savm, 26) buyurmuştur. Unutarak yiyip içen kimse, oruçlu olduğunu hatırlarsa hemen ağzındakileri çıkarıp ağzını yıkamalı ve orucuna devam etmelidir. Oruçlu olduğu hatırlandıktan sonra mideye bir şey inerse, oruç bozulur.

Oruçlu olduğunu unutarak yiyip içen kimse, yaşlı, hasta, zayıf ve oruç tutmaya güç yetiremeyecek durumdaysa böyle birini gören kimse unutarak orucunu yiyip içene hatırlatmamalı, eğer unutarak orucunu yiyip içen kimse oruç tutmaya güç yetirebilecek durumda ise o kimseye oruçlu olduğunu hatırlatmak gerek.

CÜNÜP İKEN TUTULAN ORUÇ

Cünüplük hali oruç tutmaya engel değildir. Cünüplük halini gerektiren şey ister imsaktan önce isterse imsaktan sonra ihtilam olma gibi orucu bozmayan bir şekilde gerçekleşsin oruç bozulmaz. Cünüp kimse bir namaz vaktini geçirmeden gusül abdestini almalıdır. Cünüplük hali bir namaz vakti geciktirilirse namaz kaçırılacağından günaha girilmiş olur. Yolculuk ve misafirlik gibi durumlarda cünüp kimse temiz toprakla veya toprak benzeri şeylerle teyemmüm edebilir.

Oruca niyetlenip gün içerisinde adet görmeye başlayan kadın orucunu bozar ve Ramazan’dan sonra tutamadığı oruçlarını gününe gün kaza eder. Oruçlu gibi davranması doğru değildir. Ancak oruçlu kimselerin yanında yiyip içmemelidir. Lohusa kadınlar da namaz kılmazlar ve oruç tutmazlar. Namazlarını daha sonra kaza etmezler fakat oruçlarını kaza ederler.

DİĞER MESELELER

Ağda ve epilasyon yaptırmak, vücuda bir şey girmediğinden dolayı orucu bozmaz. Ancak ağda ve epilasyonda mahrem yerlerin yabancılar tarafından görülmesi durumu vardır. Kadınların birbirlerine karşı örtünmesi gereken yerleri, diz kapağı ve göbek arasıdır. Erkeklerin de avretleri diz kapağı ile göbek arasıdır. Kadınların yabancı erkeklere karşı el, yüz ve ayakları dışındaki bütün vücutları avrettir, yani örtülmesi gerekir. Zorunlu durum olmadıkça avret denilen yerlerin bakması yasak olan kimselere gösterilmesi haramdır. Zorunlu olmadıkça başkalarının da bu avret mahallerine bakmaları haramdır.

Nikotin bandı da orucu bozmaz. Vücuda sürülen yağ, merhem gibi maddeler, deri üzerindeki gözenekler ve deri altındaki kılcal damarlar yoluyla emilerek kana karışmaktadır. Ancak cildin bu emişi, çok az ve yavaş olmaktadır. Diğer taraftan bu işlem yeme, içme ve beslenme anlamına da gelmemektedir.

Oruçlu olan bir kimsenin, vücuduna gıda verici bir madde enjekte edilmeden böbrek taşı kırdırmasıyla orucu bozulmaz. Bu operasyon esnasında böbreklere kan akması da orucu bozmaz.

Göz damlası da orucu bozmaz. Çünkü göze damlatılan ilaç çok azdır. Bu damlanın bir kısmı göz kırpılmasıyla dışarı atılmakta, bir kısmı gözün farklı kanallarında emilmektedir. Bu durum ayrıca yeme içme manasına gelmemekte ve oruç bozulmaz.

İdrar kanallarına giren cihazlar veya akıtılan ilaçlar orucu bozmaz. (Din İşleri Yüksek Kurulu 22.09. 2005 tarihli karar)

Kulak damlasına gelince kulak zarı delik olsa bile kulağa damlatılan ilaç orucu bozmaz. Çünkü kulağa damlatılan ilaç kulak içerisinde emilir ve ya kalan kısmı mideye gitmez ya da çok azı gider.(DİYK 22. 09. 2005 tarihli karar)

Kulak zarı sağlam olduğunda kulak yıkattırılırsa oruç bozulmaz, kulak zarı delikse kulak yıkattırıldığında mideye su gitmesi halinde oruç bozulur. (DİYK 22. 09. 2005 tarihli karar)

Hastaya herhangi bir sıvı maddesi verilmeden gerçekleştirilen hemodiyalizde oruç bozulmaz fakat kanla birlikte gıda içerikli sıvı verilirse oruç bozulur. Diğer diyaliz çeşitlerinde ise, vücuda gıda içerikli sıvı verildiği için oruç bozulur. (DİYK 22. 09. 2005 tarihli karar)

Kadınların fercinden kullanılan fitiller, orucu bozmaz. Makattan kullanılan fitiller ise, her ne kadar sindirim sistemine dâhil olmakta ise de, sindirim ince bağırsaklarda tamamlandığı, fitillerde gıda verme özelliği bulunmadığı ve makattan fitil almak, yemek ve içmek anlamına gelmediği için, orucu bozmaz.

İNSÜLİN İĞNESİ

Gıda ve keyif verici olmayan enjeksiyonlar, yemek ve içmek anlamına gelmediklerinden orucu bozmazlar. Ancak gıda ve/veya keyif verici enjeksiyonlar orucu bozar (DİYK 22. 09. 2005 tarihli karar). Şeker hastalarının kullandıkları insülin iğnesi bu nitelikte olmadığı için orucu bozmaz. Ehil doktorların, oruç tutmasının sağlık açısından zararlı olduğu teşhisini koyduğu hasta Ramazan orucunu tutmayabilir. İyileşme ihtimali varsa daha sonra kaza eder, iyileşme ihtimali olmayan hastalar her gün için bir fidye fakirlere verirler. Fidye ile fitrenin miktarı aynıdır ve bu sene için 28 liradır. Kış mevsimlerinde hem havanın serin olması hem de gündüzlerin kısa olması kaza oruçlarını tutmak için elverişli bir vakittir. Kış mevsiminde dahi orucunu tutamayacak derecede hasta olan ve iyileşme ümidi olmayan kimseler oruçlarının fidyelerini verirler. Eğer orucun fidyesini verdikten sonra sağlık durumu oruç tutmaya elverişli ise önceden verilen fidye nafile olur ve orucun kazasının tutulması gerekir.

Orucu bozan diğer durumlar ve başka meselelere inşallah Salı günü devam edeceğim.

Rabbim, tuttuğumuz oruçlarımızı kabul eylesin.